آیا می‌توان ایده را ثبت کرد؟
همه افراد برای طرح‌ها و ایده‌هایی که به ذهنشان می‌رسد ارزش قائل بوده و آن‌ها را دوست دارند. تفکر آدمی ارزشمند بوده و بهایی برای آن نیست به جهت همین ارزشمندی است که برخی کارآفرین‌ها و یا افراد خلاق تمایل به ثبت ایده‌های خود دارند. در این متن به این نکته می‌پردازیم که آیا ایده قابلیت ثبت دارد یا خیر و تحت چه شرایطی و با چه عناوینی؟
در ابتدا دو نکته را مد نظر داشته باشید:
- 1. به لحاظ علمی این نکته ثابت شده که در هر ثانیه ایده‌های مشابهی به ذهن افراد مختلف در سراسر جهان می‌رسد.
- 2. در حوزه کارآفرینی و ابتکار، جدای از ایده، بحث خود شخص کارآفرین و توانایی اجرایی ساختن ایده توسط او مطرح است. به بیان دیگر در حوزه استارت‌آپ‌ها همیشه بخشی از ازرش استارت‌آپ، تیم کارآفرین آن هستند.
صرف داشتن ایده‌های بسیار خوب و کاربردی، فارغ از امکان اجرای آن، اتفاق خارق‌العاده‌ای نیست. ایده‌های بسیاری به ذهن افراد گوناگون می‌رسد که حتی توانایی ترسیم نقشه اجرایی آن را ندارند چه برسد به انجام گام‌های اجرایی آن و ایجاد یک محصول. از همین رو است که صرف ایده نه در ایران و نه در هیچ کجای دنیا قابلیت ثبت ندارد. اما اگر ایده به صورت طرحی قابل رویت ترسیم شده، یا تبدیل به یک محصول یا خدمت قابل ارائه شود، از شیوه‌های مختلف قابل حمایت است.
هر ایده متناسب با نوع آن، در یک یا چند قالبی که قانون پیش‌بینی نموده امکان ثبت دارد. مالکیت صنعتی شامل حقوق مربوط به ابداعات و اختراعات در عرصه طرح‌های صنعتی و علایم تجاری و ویژگی‌های جغرافیایی، به طور مثال، ثبت یک محصول یا فرایند به عنوان اختراع، و هم چنین حق کپی‌رایت که بخشی از مصادیق آن شامل: حق نسخه‌برداری شامل خلق آثار ادبی و هنری نظیر نظم، نثر، تئاتر، نمایشنامه، نقوش، صنایع هنری و موسیقی، عکس، مجسمه، فیلم و نوارها و لوح‌های فشرده صوتی و تصویری می‌شود.
نتیجه آن که افراد با داشتن یک ایده خام، نمی‌توانند آن را ثبت کرده و از آن حمایت نمایند. حتما باید شرایط و الزامات یکی از قالب‌های حمایتی را دارا بوده و پس از آن اقدام به حمایت از ایده خود در یکی از آن قالب‌ها نمایند.
