اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به تمامی کالا و خدماتی تعلق می گیرد که در برابر پول در داخل یک کشور داد و ستد می شوند. بنابراین، ارزش افزوده تمامی خدمات و کالاها (به جزء موارد استثنا که بنا بر قوانین سازمان امور مالیاتی کشور، معاف از پرداخت مالیات اند.) با این ویژگی گفته شده، باید به واحدهای امور مالیاتی مربوطه مالیات بر ارزش افزوده خود را پرداخت کنند.

مالیات بر ارزش افزوده به چه معناست؟

مالیات بر ارزش افزوده در واقع جزء مالیات های غیر مستقیم می باشد که برای محاسبه آن باید خط تولید تا مصرف یک کالا یا خدمات را دنبال کرده و سپس بعد از محاسبه آن، مودی که در اینجا مصرف کننده نهایی است باید آن را پرداخت نماید.

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در چه کشورهایی اجرایی می شود؟

در حال حاضر مالیات بر ارزش افزوده در بیش از 160 کشور جهان عملیاتی شده است. کشورهایی که از لحاظ توسعه، به سه دسته کشورهای در حال توسعه، توسعه یافته ها و کمتر توسعه یافته و همچنین کشورهایی که از منظر اقتصادی، دارای اقتصاد اسلامی یا سرمایه داری و یا کمونیستی باشند روش مالیات بر ارزش افزوده را اجرایی می کنند. بنابراین، داریم کشورهایی که از این نوع روش مالیات گیری استفاده نمی کنند. مثل بحرین، آنگولا و کوبا.

دلایل اجرایی شدن و تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

تامین کردن درآمدهای مالیاتی پایدار
شفاف سازی کردن مبادلات اقتصادی و آشکارسازی بخش های اقتصادی زیر زمینی.
کاهش دادن فشار مالیاتی از دوش مولد کنندگان و هدایت کردن آن به سمت مصرف کننده گان.
گسترش عدالت مالیاتی و امکان انجام مستندسازی فعالیت های اقتصادی.
نظارت و کنترل بیشتر بر قیمت ها.
رهایی از وابستگی به اقتصاد تک محصولی (نفت).

منظور از پایه های مالیاتی چیست؟

اصولاً هر آنچه که نرخ مالیاتی بر روی آن اعمال شود را پایه های مالیاتی می گویند. مثل مالیات بر درآمد (درآمد مشاغل، حقوق، شرکت ها) مالیات بر دارایی (مالیات بر نقل و انتقال، املاک، ارث) و مالیات بر مصرف که ارزش افزوده جزء این دسته از پایه مالیاتی می باشد.

مواردی که مطابق ماده 12 قانون مالیات های مستقیم معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند:

محصولات کشاورزی فرآوری نشده.
دام و طیور زنده، آبزیان و زنبور عسل و همچنین خوراک دام و طیور.
انواع کود و سم بذر و نهال.
کالاهای اصلی مثل آرد، برنج، قند و شکر ،سویا، روغن.
کتاب و مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ
اموال غیر منقول و انواع دارو، لوازم مصرفی و خدماتی.
کالاهایی اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه ها، موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی.
خدمات حمل و نقل عمومی مسافری برون شهری و درون شهری، جاده ای و ریلی و هوایی و دریایی.

نکته: به طور کلی هدف این نوع از معافیت های مالیاتی، کاهش فشار بر اقشار کم درآمد و کاهش هزینه های اجرایی و هزینه وصول مالیات است.

روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده:

مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای مختلف با هم متفاوت است. برای مثال برای محاسبه کردن مالیات بر ارزش افزوده در جهان، امور مالیاتی برای محاسبه ارزش افزوده از چهار روش، تجمعی مستقیم، روش تجمعی غیر مستقیم، روش تفریقی مستقیم و تفریقی غیر مستقیم استفاده می کنند. که شرح هر یک به صورت زیر می باشد:

روش تجمعی مستقیم:

در این روش نرخ مالیاتی بر ارزش افزوده (t) را در مجموع عوامل ارزش افزوده یک فعال اقتصادی، ضرب می کنیم تا میزان مالیات بر ارزش افزوده محاسبه شود.این روش، به دلیل مشکل بودن محاسبه کردن هر یک از عوامل،(دستمزد، اجاره، سود، استهلاک، بهره)، برای بنگاه، مورد استفاده هیچ یک از نظام مالیات بر ارزش افزوده در جهان نیست. VAT=t(استهلاک + سود + اجاره + بهره + دستمزد)

روش تجمعی غیر مستقیم:

در این روش نرخ مالیاتی بر ارزش افزوده (t)، جداگانه در تک تک عوامل ارزش افزوده ضرب کرده و سپس حاصل تمامی ارقام ضرب شده در هم را، با هم جمع می بندیم. این روش همانند روش تجمعی مستقیم چندان مورد استفاده قرار نمی گیرد. VAT=t(دستمزد)+t(بهره)+t(اجاره)+t(سود)+t(استهلاک)

روش تفریقی مستقیم:

در این روش نرخ مالیاتی بر ارزش افزوده را در تفاضل بین فروش و خرید یک بنگاه ضرب شده و سپس میزان مالیات بر ارزش افزوده قابل پرداخت را معلوم می کند. VAT=t(خرید - فروش)

روش تفریقی غیر مستقیم:

در این روش نرخ مالیات در هر یک از مقادیر فروش و خرید ضرب شده و حاصل ضرب آنها را از یکدیگر کم می کنیم. VAT=t(فروش)-t(خرید)

استفاده از هر یک از روش های تجمعی و تفریقی، یک جواب برای مالیات بر ارزش افزوده را می دهد اما از آنجایی که مستند سازی فعالیت های اقتصادی مهم بوده در کشورهای که به اقتصاد زیر زمینی مبتلا هستند. عموماً روش تفریقی غیر مستقیم بیشتر به کار برده می شود.

روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در ایران:

در ادبیات مالیات بر ارزش افزوده، به روش تفریقی غیر مستقیم، روش صورتحساب هم گفته می شود. یعنی در هنگام خرید، نهادهای که مشمول مالیات اند علاوه بر بهای مواد اولیه، حاصل ضرب نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بهای کالای خریداری شده به فروشنده داده می شود. و در هنگام فروش، علاوه بر بهای محصول مشمول مالیات، حاصل ضرب نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بهای کالای فروخته شده را از خریدار اخذ می کند.

و همچنین در این نوع روش محاسبه، در پایان هر دوره مالیاتی، فروشنده مابه التفاوت مالیات بر ارزش افزوده پرداختی در زمان خرید مواد اولیه با مالیات بر ارزش افزوده گرفته شده در زمان فروش محصولات به صورت دوره ای به سازمان امور مالیاتی می پردازد.

برای مثال یک تولید کننده بخاری، برای تولید بخاری وظیفه دارد که بر روی تمامی نهاده ها و عوامل تولیدی به کار رفته در تولید بخاری به عنوان ورودی به نرخ های تعیین شده، مالیات بر ارزش افزوده را بعد از تنظیم آن پرداخت نماید. و در هنگام عرضه بخاری موظف است که به نرخ مالیات بر ارزش افزوده از ماخذ فروش بخاری، مالیات بر ارزش افزوده را وصول کند و سپس، پس از کسر مالیات بر ارزش افزوده پرداختی مابه التفاوت را در طی دوره های سه ماهه و در طی تنظیم اظهارنامه ارزش افزوده به حساب های اعلامی از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، پرداخت نماید.

چه کسانی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می باشند:

صاحبان گارگاه صنعتی اعم از صنفی و غیر صنفی.
فروشندگان طلا و جواهر.
فروشندگان آهن آلات.
صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران ها.
صاحبان هتل و هتل های یک ستاره و دوستاره و هتل آپارتمان.
صاحبان نمایشگاه ها و فروشگاه های خودرو و بنگاه های معاملات املاک.
صاحبان تعمیرگاه مجاز خودرو
صاحبان دفاتر اسناد رسمی.
صاحبان سینماها، تماشاخانه ها و مکان های تفریحی و ورزشی.

مزایای وقوع مالیات بر ارزش افزوده:

در حال حاضر از جمله کارکردهای تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت آن می توان به درآمدزایی و شفاف سازی آن اشاره کرد.

درآمدزایی:

یکی از ویژگی های مالیات بر ارزش افزوده آن است که با فاصله کمی از مصرف و همزمان با بودجه جاری محقق شده و در همان سال وصول می گردد. اما در قانون مالیات های مستقیم تاخیرهای فراوانی در سال وقوع تا سال وصول وجود دارد که با توجه به ظرفیت این پایه مالیاتی در قوانین بودجه سالانه و درآمد تولید ناخالص داخلی کشور مالیات قابل وصول از این محل توسط دستگاه های مربوطه در قوانین بودجه سالانه، کل کشور پیش بینی و پس از تصویب توسط مجلس شورای اسلامی برای اجرا ابلاغ می شود.

بنابراین، برخلاف سایر منابع مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده هر سال با توجه به پیش بینی تولید ناخالصی داخلی سال بعد محاسبه و به عنوان هدف سازمان امور مالیاتی کشور در قوانین بودجه تعیین می گردد.

شفاف سازی:

مالیات و عوارض، ارزش افزوده در واقع نوعی مالیات بر مصرف است که پرداخت کننده آن خریداران کالا و خدمات می باشد. این مالیات و عوارض بر دوش مصرف کنندگان بوده و هیچگونه وجهی از محل درآمدها یا فروش پرداخت نمی گردد. برای همین، اجرای صحیح مالیات بر ارش افزوده موجب پیوند مبادلات اقتصادی و شفاف سازی فعالیت های اقتصادی و در نتیجه نظارت بر جریان کالا و خدمات در اقتصاد ملی شده و باعث افزایش نظم و انضباط اقتصادی در درون کشور و همچنین سبب پیدایش و حذف بی نظمی تمامی جریان نادرست در بازارهای اقتصادی کار، کالا، پول، سرمایه شده است.

چگونگی وصول مالیات:

وصول مالیات با صدور و ابلاغ برگ قطعی مالیات به مودی یا مودیان شروع شده و در ادامه مودی برای پرداخت آن باید به واحدهای مالیاتی مربوطه مراجعه کرده و نسبت به پرداخت آن اقدام نماید. که در صورت عدم توجه مودی به پرداخت مالیات، امکان جریمه شدن و ابلاغ برگ های اجراییه برای وی وجود خواهد داشت.

بعضی از وظایف مودیان در برابر تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده:

مودیان مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می نماید نسبت به ارائه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرم های مربوطه اقدام و ثبت نام نمایند. (ماده 18 قانون ارزش افزوده) مودیان مالیاتی مکلفند اظهارنامه هر دوره مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می شود حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هر دوره به ترتیب مقرر تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیات هایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده اند و قابل کسر می باشد در مهلت مقرر مذکور به حسابی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) تعیین و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می گردد، واریز نمایند. (ماده 21 قانون ارزش افزوده)

گرفتن مشاوره برای تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده:

و در آخر مودیانی که با نحوه تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده آشنایی ندارند و یا اینکه در تنظیم آن با مشکل روبه رو شده اند می توانند با مشاوره گرفتن از مشاوران و متخصصین امور مالیاتی، اقدام به تهیه آن نمایند.

ویژگی هایی که یک مشاور مالیاتی باید داشته باشد:

یک وکیل یا مشاور مالیاتی نه تنها باید به قوانین مالیاتی مسلط باشد. بلکه باید با مطالعه مستمر از تغییرات قوانین و تبصره های مالیات آشنا شوند.
یک مشاور مالیاتی باید وقت شناس باشد و پرونده مالیاتی خود را تا حصول نتیجه مطلوب پیگیری نماید.
فن بیان و قدرت کلام یک مشاور مالیاتی، از جمله مهم ترین ویژگی های است که یک مودی باید در هنگام استخدام مشاور به آن توجه کند.

موسسه ای که برای انجام امور مالی خود بر می گزینید باید دارای ویژگی های خاصی باشد. اول اینکه دارای سابقه و تجربه کافی در این حوزه باشد، چراکه این افراد علاوه بر تسلط بر قوانین مالی و مالیاتی می بایست اشراف کامل بر بخشنامه های صادره داشته باشند تا بتوانند بهترین راهکار را در جهت حفظ منافع و جلوگیری از ورود خسارت به شما انتخاب کنند. دوم اینکه باید به روز باشند و با استراتژی های جدید مالی آشنا باشند تا متناسب با نقشه راه شرکت شما نسبت به تنظیم صورتهای مالی اقدام کنند تا بهترین نتیجه برای شما حاصل گردد. از این رو سعی بر آن داریم شما را با یکی از این موسسات آشنا سازیم. موسسه ای که عملکرد آن ثابت نموده است به نکات پنهان و آشکار این حوزه تسلط کافی دارد.

موسسه خدمات و مشاوره مالی و مالیاتی حسابا

ارائه دهنده کلیه خدمات مالی، حسابداری، حسابرسی، بیمه ای، مالیاتی به اشخاص حقیقی و حقوقی، استارتاپ ها و شرکتهای نوپا با بیش از 10 سال سابقه و فعالیت و با بهره گیری از مدیران ارشد در حوزه صنعت، بازرگانی و پیمانکاری در انواع شرکت ها