اجرای حکم مهم ترین مرحله دادرسی است که قانون گذار در امور مدنی قانون اجرای احکام مدنی را وضع نموده است و در آن به بیان شیوه اجرای حکم مدنی پرداخته است. هنگامی که دادگاه نسبت به صدور حکمی اقدام می نماید، باید به محکوم علیه یعنی کسی که محکوم شده است یا وکیل و یا قائم مقام قانونی او ابلاغ گردد و محکوم له یعنی کسی که حکم به سود او صادر شده است یا نماینده و یا قائم مقام قانونی او به طور کتبی می بایست تقاضای اجرای حکم را از دادگاه به صورت کتبی بکند، اجرای حکم با صدور اجراییه به وسیله دادگاه نخستین است. اجراییه به برگ مخصوصی گفته می شود که برای اجرای حکم صادر می شود و اجرای حکم در امور مدنی از دادگاه های مربوط به امور حقوقی توسط واحد اجرای احکام مدنی اجرا می شود. در اینجا به چیستی اجراییه و مراحل صادر شدن آن خواهیم پرداخت.

منظور از اجراییه چیست؟

اجراییه از نظر لغوی به معنای ورقه ای است که در راستای آگاهی کسی که اجرا علیه اوست، از سوی اجرا دادگستری یا ثبت به وی ابلاغ و بعد از مهلت پیش بینی شده، اجرا آغاز می گردد. در واقع اجراییه به فرم چاپی گفته می شود که برای اجرای حکم صادر می گردد. در اجرائیه نام و نام خانوادگی و محل اقامت محکوم له و محکوم علیه و مشخصات حکم و موضوع آن و این که پرداخت حق اجرا به عهده محکوم علیه است، نوشته می شود و به امضاء رئیس دادگاه و مدیر دفتر رسیده و به مهر دادگاه ممهور و برای ابلاغ ارسال می گردد.

صدور اجراییه چه مراحلی دارد؟

برای ذکر مراحل صدور اجراییه ابتدا نیاز است که بیان شود که، صادر شدن اجراییه بدون درخواست محکوم له انجام نمی پذیرد. در نتیجه محکوم له درخواست اجراییه را به دفتر دادگاه تقدیم می نماید. دفتر دادگاه صادر کننده حکم بدوی درخواست اجرای حکم را به همراه پرونده به دادگاه تقدیم می نماید. دادگاه در صورت محرز شدن شرایط برای صادر گشتن اجراییه، دستور لازم برای صدور آن را صادر می نماید. شرایطی که برای دستور صدور اجراییه لازم است. عبارت از موارد زیر است:

• داشتن درخواست اجرای حکم توسط محکوم له
• حکم به محکوم علیه یا وکیل و یا قائم مقام قانونی او ابلاغ شود
• معین بودن موضوع حکم
• قطعی شدن حکم صادر شده

مراد از نیم عشر که در پرونده های اجرایی وجود دارد، چیست؟

با عنایت به ۱۵۸ قانون اجرای احکام مدنی ماده نیم عشر یعنی پنج درصد مبلغ محکوم به که بابت اجرای حکم پس از اجرا از محکوم علیه وصول می گردد.

آیا در پرونده های غیرمالی هم نیم عشر دریافت می گردد؟

پاسخ این پرسش منفی است، در پرونده های غیرمالی، حق اجرا بین ۲۰ هزار تومان الی صد هزار تومان تعیین می گردد.

در تخلیه املاک استیجاری، حق اجرا به چه میزان است؟

بر اساس بند ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، سی درصد اجاره بهای یک ماه است.

آیا اجرای آرای شورای حل اختلاف نیز دارای هزینه اجرایی است؟

پاسخ این پرسش مثبت است همان طور که در ماده ۲۳ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴ آمده است، همان نیم عشر است.

صدور اجراییه بر عهده چه کسی است و از چه مقامی صدور اجراییه را تقاضا کنیم؟

بر اساس ماده ۵ قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال ۱۳۵۶ می توان پاسخ این پرسش را چنین داد که صادر شدن اجراییه با دادگاه نخستین است در نتیجه کسی که حکم به نفع او صادر شده است باید به دادگاهی مراجعه نماید که دادخواست اولیه را به آن دادگاه داده و حکم نخستین از آن دادگاه صادر شده است. در حال حاضر مطابق با ماده ۱۹ قانون اجرای احکام مدنی، اجراییه به وسیله قسمت اجراییه دادگاهی که آن را صادر نموده است، به موقع اجرا گذاشته می شود در نتیجه هم دادگاه نخستین دستور صدور اجراییه را می دهد و هم عملیات اجراییه تحت نظر آن دادگاه دنبال می گردد و به موقع عمل می آید.

شرایط صدور اجراییه چیست؟

در پاسخ به این پرسش که دادگاه در چه شرایطی اجراییه صادر می نماید؟ باید گفت که شرایط صدور اجراییه برای همه احکام لازم‌الاجرا شبیه به یک دیگر نیست، اما به صورت کلی می توان بیان کرد که می بایست سه مرحله گذرانده شود تا اجراییه صادر گردد، اگر حکم ابلاغ گردد، در صورتی که صدور اجراییه تقاضا گردد و همچنین حکمی قطعیت بیابد. برای صادر شدن اجراییه برای رای داور هم می بایست همین مراحل گذرانده گردد. اما شرایط صادر شدن اجراییه برای آرای هیات های تشخیص و حل اختلاف کارگر و کارفرما کمی متفاوت است.

مرجعی که می توانید با مراجعه به آن از این شرایط اطلاع پیدا کنید، ماده ۴۳ قانون کار و آیین نامه مصوب هیات وزیران مورخ سال ۱۳۷۰ است. شرایط صدور اجراییه در این شرایط به این ترتیب است که کسی که حکم به سود او صادر شده، در موقع تقاضای صدور اجراییه، یک نسخه رونوشت ابلاغ شده رای قطعی را پیوست تقاضانامه خود نماید و به اجرای دادگاه تسلیم نماید.

ترتیب اجراییه چیست؟

پیش از این گفتیم که اجراییه را دادگاه صادرکننده حکم صادر می نماید و در قسمت اجرای احکام همان دادگاه هم اجرا می گردد. پس از این که درخواست صدور اجراییه را تقدیم نمودید، مدیر دفتر آن را با گزارش مورد نیاز را تقدیم دادگاه می نماید و رئیس دادگاه با عنایت به درخواست و پیوست های آن، شرایط صدور اجراییه را احراز می نماید و سپس دستور صدور اجراییه را ابلاغ می کند. به این ترتیب نخستین قدم که صدور اجراییه است، برداشته می شود و مدیر دفتر دادگاه یا اجرا، اجراییه را روی برگ های مخصوصی به نام برگ اجراییه تنظیم می کند.

برگ اجراییه عملا توسط مدیر دفتر تکمیل می گردد و از آن جا که این برگه ها از پیش تهیه شده و چاپی است، فقط کافی است که اطلاعات لازم در آن منعکس گردد. برای این که تصوری کلی از این برگ داشته باشید، بهتر است بدانید در قسمت سمت راست مشخصات کسی که حکم به سود او و در قسمت سمت چپ مشخصات شخصی که حکم علیه او صادر شده است، درج می گردد. در وسط برگ اجرایی هم موضوع حکم و مشخصات حکم از تاریخ و شماره بدوی یا تجدیدنظر بودن آن و قید این که پرداخت حق اجرا بر عهده محکوم علیه است، نوشته می شود. پس از این که مدیر دفتر این برگ را تهیه نمود، به مهر دادگاه ممهور می گردد. تعداد برگ های اجراییه همچون دادخواست به تعداد کسانی است که در دادگاه محکوم شده اند. اجراییه در دو نسخه صادر می گردد، یک نسخه از آن در پرونده دعوا و نسخه دیگر بعد از ابلاغ به محکوم علیه در پرونده اجرایی بایگانی و یک نسخه نیز در زمان ابلاغ به محکوم علیه داده می شود.

در مرحله بعدی، پرداخت هزینه های اجرایی انجام می شود. پس از آن اجراییه به مأمور اجرا برگردانده می شود. مدیر اجرایی حکم، پرونده ای ایجاد می کند تا اجراییه و تقاضا و کلیه برگه های مربوط، به ترتیب در آن بایگانی گردد. به این پرونده، پرونده اجرایی دعوا می شود که غیر از پرونده مربوط به دعواست که تکلیف آن با رأی دادگاه تعیین شده است. در مرحله بعدی نوبت به ابلاغ اجراییه می رسد، قوانین و مقرراتی که برای ابلاغ اجراییه وجود دارد بر اساس مقررات آیین دادرسی مدنی است. اجراییه به محلی ابلاغ می گردد که در پرونده دادرسی، برگه ها به آن ابلاغ شده است.

شخص دیگری نقش مهمی در اجرای حکم دارد، دادورز است. نام او در زیر اجراییه نوشته شده و کار اجرا به او سپرده می گردد. بعد از طی این مراحل، همه چیز برای شروع عملیات اجرایی حاضر است. به محض این که مهلت اجرای اختیاری رأی به اتمام رسید، عملیات اجرایی شروع می شود. نقش شخصی که حکم به نفع او صادر شده، در این مرحله راهنمایی دادورز است، اما نمی تواند در وظایفی که بر عهده دادورز است، دخالت نماید. اجرای حکم بر حسب اینکه موضوع آن مالی باشد یا غیرمالی، متفاوت است و در هر مورد دادورز وظایف خاصی دارد.

اجرای احکام مالی چگونه است؟

در صورتی که موضوع حکم عین منقول یا غیرمنقول باشد و امکان تسلیم آن به شخصی که حکم به نفع او صادر شده است، وجود دارد، دادورز عین آن مال را می گیرد و به او می دهد و با این کار موضوع به پایان می رسد. در این حالت، در صورتی که کسر یا نقصانی در مال به وجود آمده باشد، شخصی که حکم به نفع او صادر شده است، حق مراجعه به محکوم علیه را برای جبران خسارت وارده خواهد داشت، اما می بایست با طرح دعوا به وسیله دادخواست مطالبه گردد.

اجرای احکام غیرمالی چگونه است؟

اجرای احکام غیرمالی حکم وابسته است و می تواند متفاوت باشد به عنوان مثال در صورتی که هنگام تخلیه، ملک در تصرف شخصی غیر از محکوم علیه باشد، دادورز باید بدون عنایت به شخصیت متصرف آن را تخلیه نماید یا این که در صورتی که در محلی که می بایست خلع ید گردد مالی از اموال محکوم علیه یا شخص دیگری باشد و صاحب مال از بردن آن اجتناب نماید، دادورز صورت تفصیلی اموال مذکور را تهیه می کند و به ترتیبی که در قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال ۱۳۵۶ آمده است، عمل می نماید.

ابطال اجرائیه دادگاه یعنی چه؟

اگر خواهان در دادگاه و صدور رای و اجرائیه در دادگاه، پیروز شود، خوانده توانایی دارد برای اینکه مانع از اجرای اجرائیه توسط قاضی واحد اجرای احکام مدنی شود، دادخواست ابطال اجرائیه کند.

موارد ابطال حکم اجرائیه

الف) اگر صدور اجرائیه بر مبنای دستور موقت باشد، خوانده توانایی خواستن ابطال اجرائیه دستور موقت را دارد. در این صورت، اگر اقامه دعوی اصلی تا ده روز پس از صادر شدن اجرائیه دستور موقت توسط خواهان انجام نشود، خوانده می تواند با درخواست خود از دادگاه، به ابطال اجرائیه اقدام کند.

ب) اگر حکم اجرائیه صادر شده باشد و تجدیدنظرخواهی انجام صورت نگرفته باشد، شخص ثالثی که اجرائیه را باعث ضرر کردن خودش بداند، تا وقتی که رای قطعی و یا صادر نشده، می تواند با اثبات اینکه اجرائیه به ضررش است، دادخواست اعتراض ثالث اجرایی را تقدیم نماید و  موجب ابطال اجرائیه گردد.

ج) اگر تاجر ورشکسته، قرارداد ارفاقی منعقد کند و یا اینکه تصفیه دیون او انجام شود، باعث ابطال اجرائیه برای توقیف اموالش می شود.

چگونه کار خود را به بهترین وکیل اجرائیه دادگاه بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص اجرائیه دادگاه دارند.

برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله:

• رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل
• هزینه مشاوره اولیه
• پیشنهاد متنی از چند وکیل متخصص کار خود
• امتیاز سایر کاربران به وکلا

را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.

هزینه ی اخذ وکیل اجرائیه دادگاه چگونه است؟

هزینه ی اخذ وکیل اجرائیه دادگاه معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه می باشد.

هزینه مشاوره از وکیل متخصص اجرائیه دادگاه در بازه قیمتی زیر قرار دارد.

50 هزار تومان تا 500 هزار تومان