اگر فردی از کسی طلبکار باشد و مبلغی را به عنوان امانت به او تقدیم کرده باشد، ولی پس از گذشت زمانی شخص بدهکار از این کار استفاده نابجا کرده و از استرداد مال خودداری کند و نتوان مال را از او وصول کرد، قانون گذار به فرد طلبکار این امکان را می دهد که بدون مطلع ساختن به بدهکار، به توقیف مال او توسط دادگاه اقدام کرده و بعد از آن در صورت اقتضا، علیه او به اقامه دعوا بپردازد.

تعریف تامین خواسته

معنای لغت تامین خواسته یعنی حفظ کردن و ایمن داشتن، و خواسته در واقع مسئله ای است که برای دستیابی به آن، خواهان در دادگاه به طرح دعوا دست می زند؛ مثلا خواسته مطالبه وجه چک.

اصطلاحا تامین خواسته یعنی فرد خواسته در دعوا، می تواند با درخواست خودش معادل خواسته را از اموال خوانده در امنیت قرار داده یا آن را توقیف کند. در شرایطی که در دعوای طرح شده به موفقیت و پیروزی دست پیدا کند، می تواند خواسته را از محل اموال توقیف شده محکوم علیه به وصول برساند. در نتیجه تامین خواسته سبب پیش آمدن یک اقدام اجرایی مهم، یعنی توقیف مال محکوم علیه به حکم قطعی دادگاه پیش از قطعی شدن حکم در جریان دادرسی یا حتی پیش از طرح دادخواست اصلی می شود. نکته ی قابل ذکر این است که این توقیف زود هنگام باعث جلوگیری از نقل و انتقال مال مذکور می شود.

قوانین مهم در تامین خواسته بر اساس مواد قانونی آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی:

در دعاویی که مستند آن ها چک یا سفته یا برات باشد و همچنین در مورد دعاوی مستند به اسناد رسمی و دعاوی علیه متوقف، خوانده نمی تواند برای تامین خسارات احتمالی خود تقاضای تامین نماید.

ماده ۱۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی:

درخواست تامین از دادگاهی می شود که صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد.

ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی:

درصورتی که درخواست کننده تامین تا ده روز از تاریخ صدور قرار تامین نسبت به اصل دعوا دادخواست ندهد، دادگاه به درخواست خوانده، قرار تامین را لغو می نماید.

ماده ۱۱۳ قانون آیین دادرسی مدنی:

درخواست تامین درصورتی پذیرفته می شود که میزان خواسته معلوم یا عین معین باشد.

ماده ۱۱۴ قانون آیین دادرسی مدنی:

نسبت به طلب یا مال معینی که هنوز موعد تسلیم آن نرسیده است، در صورتی که حق مستند به سند رسمی و در معرض تضییع یا تفریط باشد می توان درخواست تامین نمود.

ماده ۱۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی:

درصورتی که درخواست تامین شده باشد، مدیر دفتر مکلف است پرونده را فوری به نظر دادگاه برساند. دادگاه بدون اخطار به طرف، به دلایل درخواست کننده رسیدگی نموده و قرار تامین را صادر یا رد می نماید.

ماده ۱۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی:

قرار تامین به طرف دعوا ابلاغ می شود، نامبرده حق دارد ظرف ده روز به این قرار اعتراض نماید. دادگاه در اولین جلسه به اعتراض رسیدگی نموده و نسبت به آن تعیین تکلیف می نماید.

ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی:

قرار تامین باید فوری به خوانده ابلاغ و پس از آن اجرا شود. درمواردی که ابلاغ فوری ممکن نباشد و تاخیر اجرا باعث تضییع یا تفریط خواسته گردد، ابتدا قرار تامین اجرا و سپس ابلاغ می شود.

ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی:

درصورتی که موجب تامین مرتفع گردد دادگاه قرار رفع تامین را خواهد داد. درصورت صدور حکم قطعی علیه خواهان یا استرداد دعوا و یا دادخواست، تامین خود به خود مرتفع می شود.

ماده ۱۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی:

قرار قبول یا رد تامین قابل تجدید نظر نیست.

شرایط صدور قرار تامین خواسته چیست؟

صدور قرار تامین خواسته مشروط به تحقق یافتن موارد زیر است:

• برای تقاضای صادر شدن قرار تامین خواسته، خواهان باید ابتدا در فرم دادخواست و حین یا پیش از تقدیم دادخواست اصلی، درخواست خود را تنظیم کرده تا در دفاتر خدمات قضایی ثبت شود. بر اساس ماده ی ١٠٨ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان می تواند پیش از تقدیم دادخواست یا در حین دادخواست راجع به اصل دعوا یا در جریان دادرسی تا زمان صدور حکم قطعی از دادگاه درخواست تامین خواسته کند و دادگاه موظف است آن را بپذیرد.
• جهت طرح درخواست تامین خواسته، دادگاه صالح همان دادگاهی است که با توجه به دعوای اصلی صالح باشد.
• صادر شدن قرار تامین بدون ابلاغ کردن به طرف مقابل انجام می شود و ابلاغ به وی پیش از صدور قرار تامین خواسته ممنوعیت دارد. به این خاطر که دلیل انجام تامین خواسته، ممانعت از نقل و انتقال اموال فرد خوانده می باشد و در صورت اطلاع دادن به او، اموال را پنهان خواهد کرد.
• قرار تامین خواسته به شرایطی اختصاص دارد که چیزی که فرد خواهان آن است، مطالبه ی مالی باشد. به همین علت قرار تامین خواسته فقط در مواردی قابلیت اجرا و موضوعیت خواهد داشت که توانایی توقیف خواسته وجود داشته باشد.
• مقدار مالی که مورد طلب است، می بایست به میزان معلوم و مشخص باشد. در نتیجه نمی شود قرار تامین خواسته را در مورد دعوای مطالبه خسارت، اجرت المثل و نفقه صادر کرد.

قرار تامین خواسته کیفری

درخواست و اجرا کردن قرار تامین خواسته، در دعواهای کیفری هم ممکن و قابل طرح است؛ قوانین مربوط به قرار تامین خواسته کیفری شامل موارد زیر می باشد:

• بر اساس ماده ‌ی 107 قانون آیین دادرسی کیفری، اگر تقاضای شاکی برای تامین ضرر و زیان، دلیل محکمه پسندی داشته باشد، بازپرس پرونده می ‌تواند قرار تامین خواسته صادر کند. تبصره‌ ی همین ماده نیز اعلام می دارد: اگر قرار تامین صادر شده و توقیف انجام شد، بازپرس باید در زمان صدور قرار تامین کیفری، آن را در نظر بگیرد.
• طبق ماده ‌ی 108 همان قانون، اگر خواسته‌ ی فرد خواهان یا شاکی عین معین نباشد، یعنی مالی ثابت و قابل مشاهده نباشد، مثلا صد و ده سکه بهار آزادی، یا عین معین بوده ولی قابلیت توقیف نداشته باشد، بازپرس باید برابر با مبلغ زیان شاکی از سایر اموال و دارایی‌ های متشاکی یا خوانده، توقیف کند.
• ماده‌ ی 109 در همین قانون مقرر می دارد این قرار به محض ابلاغ شدن باید اجرا شود و اگر ابلاغ فوری ممکن نبوده و باعث ضایع شدن خواسته می‌ شود، اول قرار تامین خواسته بدون اطلاع خوانده اجرا شده و سپس ابلاغ می ‌شود.
• اما مطابق با ماده ‌ی 112 قانون آیین دادرسی کیفری، اگر خواسته به تقدیم دادخواست نیاز داشته باشد و شاکی تا قبل از پایان دادرسی دادخواست زیان خود را به دادگاه کیفری ندهد، خوانده می ‌تواند درخواست لغو قرار تامین خواسته را داشته باشد.
• در پایان، در ماده‌ ی 113 همان قانون آمده که اگر مطابق قانون، تعقیب کیفری متهم موقوف شود، قرار منع تعقیب صادر شود یا به هر دلیلی موضوع مختومه اعلام شود، بعد از قطعی شدن این امر، قرار تامین خواسته نیز لغو خواهد شد.

نقش وکیل متخصص در تامین خواسته چک کیفری چیست؟

به این دلیل که دعاوی چک شامل حساسیت های بسیاری هستند، اگر به شیوه صحیح به آن ها رسیدگی نشود، خسارت های بزرگی را به شخص تحمیل می کند. بنابراین به جهت پیگیری و مطالبه چک، مراجعه به وکیل متخصص و باتجربه تامین خواسته چک کیفری توصیه می شود. وکیل دعاوی چک به علت شناخت و علمی که از مسیر قضایی دادگاه و قوانین جدید چک دارند، می توانند در حل مشکلات این چنینی بسیار کمک رسان باشند.

چگونه کار خود را