چک یک سند عادی است که امروزه کاربرد زیادی دارد و افراد بسیاری در انجام امور مالی و انجام اعمال حقوقی خود از چک استفاده می کنند. مبادله چک دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. این دلایل عبارت است از پرداخت ثمن معامله، تضمین انجام کار، ایفای تعهد، تضمین تخلیه وسایر امور است. در صورتی که صادر کننده یا متعهد خواستار استرداد چک امانی خود باشد و ادعا نماید که دارنده، استحقاق دریافت وجه چک را ندارد و از استرداد چک استنکاف می نماید، دعوای استرداد چک که دعوای مالی به حساب می آید، اقامه می کند و یا این که می تواند با داشتن دلایل و مستندات کافی، شکایت جرم خیانت در امانت را مطرح نماید.
از دعاوی متداول بین افراد جامعه که بخش عمده ای از پرونده های دادگستری را در تشکیل می دهد، دعاوی مربوط به چک است. امروزه چک با اهداف مختلفی مانند پرداخت وجه بدهی، تضمین انجام کار یا ضمانت یا رهن و اجاره و پیش پرداخت اقساط و غیره بین افراد رد و بدل می گردد. دعوی استرداد چک وقتی طرح می گردد، که صادر کننده آن مدعی است، وجه چک را پرداخت نموده است یا چک به عنوان امانت و ضمانت و غیره در دست دارنده بوده است ولی چک را با وجود انجام تعهد یا کار یا انفساخ و ابطال قراردادشان، از طرف مقابل یا دارنده، مسترد نکرده است. اثبات ادعای استرداد چک باید به وسیله خواهان، انجام پذیرد و بایستی پیش از طرح دعوای کیفری، اظهارنامه برای طرف مقابل ارسال کند تا طرف مقابل نتواند ادعای عدم اطلاع کند.
در صورتی که دارنده، چک را به شخص دیگری منتقل کند، یا بر خلاف توافق شفاهی یا قراردادی، از چک استفاده کند و آن را مسترد ننماید، و آن را تصاحب کند، مرتکب جرم خیانت در امانت می گردد و قانون مجازات اسلامی برای جرم خیانت در امانت، حبس از یک تا سه سال را مقرر داشته است. در جرم خیانت در امانت، سونیت دارنده باید محرز شود. برگشت زدن چک می تواند سونیت دارنده را اثبات کند. شاکی باید به دادسرا مراجعه نموده و در آنجا شکایت خود را مطرح کند. طرح شکایت می تواند به طور کتبی یا شفاهی باشد. دادسرا پس از انجام تحقیقات مقدماتی، پرونده را به یکی از شعب بازپرسی، برای تکمیل تحقیقات ارسال می نماید و احتمال دارد که از طرفین برای تکمیل تحقیقات دعوت به عمل آید. در صورت عدم حضور متهم، این احتمال وجود دارد که با دستور قضایی، به دادسرا جلب گردد. سپس با تفهیم اتهام به وی، قرارجلب به دادرسی، صادر می گردد و با کیفر خواست صادر شده از سوی دادستان، پرونده برای رسیدگی به دادگاه کیفری ارسال می گردد.
چک ممکن است به دلایل بسیاری صادر شده باشد از جمله دلایل صدور چک می توان به پرداخت بدهی از طریق صدور چک اشاره نمود. همچنین ممکن است فردی چکی را به عنوان ضمانت در قبال انجام عملی یا انجام تعهدی برای فرد متعهدله صادر کرده باشد. اما آغاز دعوای مربوط به وقتی است که صادرکننده چک، وجه چک را پرداخت کند یا تعهدی را که در قبال انجام آن چکی را صادر کرده بود، عملی سازد ولی دارنده چک از استرداد چک که در اصطلاح استرداد لاشه چک نامیده می شود، خودداری کند. در چنین مواقعی فرد صادر کننده چک می تواند برای استرداد لاشه چک یا جلوگیری از سو استفاده دارنده چک، به دادگاه رجوع نماید. البته بهتر است که در گام نخست یک اظهارنامه به دارنده چک و کسی که باید چک را مسترد نماید، ارسال گردد.
در صورتی که فردی چکی را که به عنوان ضمانت از صادرکننده آن گرفته باشد و آن را در اختیار داشته باشد و به فرد دیگری انتقال دهد و یا به هر نحوی از چک صادر شده به عنوان ضمانت سو استفاده نماید. عمل وی جرم به حساب می آید و عنوان مجرمانه خیانت در امانت به وی منتسب می گردد و می بایست درنظر داشت که در صورت اثبات عدم استرداد لاشه چک و سو استفاده دارنده چک از آن و اثبات خیانت درامانت دارنده چک وی محکوم به حبس از یک سال تا سه سال خواهد گردید.
یک رکن اساسی در اثبات خیانت در امانت در مورد استرداد لاشه چک وجود سو نیت دارنده چک می باشد. به طورمثال زمانی که دارنده چک پس از پرداخت وجه چک و یا انجام تعهدی که چک در قبال آن صادر شده بود با علم به پرداخت شدن وجه چک یا انجام شدن تعهد آن چک صادر شده را برگشت می زند. این امر نشان دهنده و اماره ای بر سو نیت دارنده چک می باشد. در صورتی که موارد یادشده اثبات و محرز گردد، صادر کننده چک می بایست برای شکایت از دارنده چک با عنوان خیانت در امانت در دادسرا اقامه دعوی نماید، به دنبال آن داسرای مربوطه بررسی های لازمه را انجام داده و کیفرخواست را صادر نموده و سپس دادگاه کیفری است که ادامه بررسی و پیگیری پرونده را بر عهده می گیرد.
در صورتی که چک دست به دست گردد و در اختیار شخصی قرار گیرد که سونیت نداشته و در متن چک هم به امانی بودن و شرطی بودن چک اشاره نشده باشد، شخص ثالث با حسن نیت، حق دارد که وجه چک وصول کند و این حق را دارد که وجه آن را مطالبه کند. چرا که چک به عنوان یکی از اسناد تجاری، از ویژگی این اسناد برخوردار است و ایراد صادر کننده نسبت به دارنده فعلی که هیچ گونه رابطه قراردادی با هم ندارند، پذیرفته نمی گردد. این خصوصیت را وصف تجریدی اسناد تجاری گویند.
در صورتی که فرد دارنده چک، آن چکی را که برای ضمانت صادر شده است را به دیگری منتقل نماید، شخص ثالث حق وصول و دریافت مبلغ چک را دارد و نمی توان به بهانه آن که آن چک به عنوان امانت یا مواردی از این قبیل صادر شده است از پرداخت وجه چک اجتناب کرد. اما در این میان می توان از دارنده چک که از چک سو استفاده کرده، به عنوان خیانت در امانت شکایت نمود.
مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به دعوای استرداد لاشه چک، مرجع حل اختلاف محل یا دادگاه عمومی محل اقامت خوانده یا همان دارنده سند تجاری است. در صورتی که وجه مندرج در چک تا بیست میلیون تومان و کمتر باشد، خواهان باید به شورای حل اختلاف رجوع کند و در صورتی که بالاتر از بیست میلیون تومان باشد، دعوی استرداد لاشه چک را در صلاحیت دادگاه حقوقی عمومی قرار می دهد. در چک اصل بر تعهد پرداخت وجه است و امانتی بودن آن باید از سوی صادر کننده که مدعی است، اثبات گردد. نکته قابل ذکر این است که همان طور که پیشتر نیز گفته شد، دادگاه صالح به منظور رسیدگی یا شورای حل اختلاف می باشد یا دادگاه عمومی و حقوقی. در صورتی که میزان و مبلغ چک بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، دادگاه عمومی و حقوقی موظف به رسیدگی خواهد بود. اما در صورتی که مبلغ چک کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف مرجع قضایی صالح برای رسیدگی است.
در دادخواست استرداد لاشه چک، الزام خوانده به استرداد چک، درخواست می گردد، تمبر هزینه دادرسی مطابق با دعاوی مالی باید ابطال گردد. در صورتی که مدرکی دایر بر امانی بودن چک یا ایفای تعهد، یا پرداخت وجه چک، هم موجود است به عنوان ضمیمه بایستی به دادخواست پیوست گردد. این دعوی ازجمله دعاوی مالی قلمداد می گردد و هزینه دادرسی در ابتدا می بایست پرداخت گردد و مطابق با مبلغ چک باید پرداخت شود.
با توجه به ارزش فراوان برگه چک می بایست در دعاوی مربوط به آن به خصوص دعاوی استرداد چک، دقت نظر فراوانی به کار رود، افراد معمولاً این امر را به وکیل می سپارند تا از خسارت و هزینه های فراوان که ممکن است محتمل گردند، اجتناب نموده و جریان پرونده از آغاز مسیر درست را بپیماید و مطلوبترین نتیجه ممکن حاصل شود.
دعوای تقابل، به دعوایی گفته می شود که در مقابل دعاوی اصلی از سوی خوانده بر خواهان طرح می گردد.
بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص تنظیم دادخواست استرداد لاشه چک دارند.
برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله:
را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.
هزینه ی اخذ وکیل تنظیم دادخواست استرداد لاشه چک معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه می باشد.
هزینه مشاوره از وکیل متخصص تنظیم دادخواست استرداد لاشه چک در بازه قیمتی زیر قرار دارد.