قرارداد عدم رقابت، به قراردادی می گویند که به طور معمول بین کارفرما و کارگر، و یا رقبا منعقد می شود. قرارداد عدم رقابت بالفعل و بالقوه برای زمان معین و محدوده جغرافیایی مشخص با هدف عدم رقابت و حفظ منابع تجاری تنظیم می شود. این قرارداد برای استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا به عنوان یک مزیت به حساب می آید که می توانند از آن در راستای حفظ منابع تجاری خود استفاده کنند. از قرارداد عدم رقابت معمولا به نفع کارفرما استفاده می شود اما در رابطه های تجاری با رقیب هم می توان آن را به کار گرفت.

انواع قرارداد عدم رقابت

صورت اول قرارداد عدم رقابت: بین کارفرما و کارکنان

هدف کارفرما از انعقاد قرارداد عدم رقابت میان خود و کارکنانش، حفاظت از دارایی های تجاری است. یعنی اگر کارکنان از تجارب، اطلاعات و اسرار تجاری که در طول مدت زمان اشتغال خود کسب کرده اند، بر علیه کارفرما استفاده کنند، زیان می بینند. حال در متن قرارداد عدم رقابت میان کارفرما و کارکنان، الزماتی مثل شرایط و مقررات مربوط به نحوه راه اندازی استارتاپ و کسب و کار مشابه و نوع فعالیت صورت گرفته، طریقه همکاری و موارد ممنوعیت در همکاری و غیره قید می شود. در صورت تنظیم این قرارداد، کسب و کار مربوطه با هدف آموزش و بهره وری از نهایت توان فنی کارکنان مشغول به کار، به برگزاری دوره های آموزشی مرتبط با فعالیت شغلی کارکنان می پردازد و کارکنان بدون پرداخت هیچ هزینه ای توانایی بهره مند شدن از دوره های آموزشی که موجب ثبات شغلی می شوند و شرایط پیشرفت او را فراهم می کنند را دارد.

صورت دوم قرارداد عدم رقابت: بین خریدار و فروشنده کسب و کار

در این نوع قرارداد عدم رقابت، فروشنده تعهد دارد که در مدت زمان مشخص و همچنین محدوده جغرافیایی تعیین شده و با رعایت شرایط مخصوص، به تاسیس کسب و کار شبیه به کسب و کار قبلی نپردازد.

 تعریف قرارداد محرمانگی و عدم رقابت دو جانبه

  قراردادی که همراه بر تعهد محرمانگی، دارای بندی جداگانه شامل تعهد عدم رقابت میان طرفین نیز می باشد. در برخی موارد، تجار و بازرگانان نگران این موضوع هستند که شریک و طرف معامله آنها به اطلاعات مشتریان دسترسی پیدا کرده و آنان را از زنجیره خرید و فروش حذف کنند و خود مستقیما با مشتریان بالقوه وارد مذاکره و انعقاد شوند. به منظور جلوگیری از این موضوع و حفظ منافع طرفین، بندی مبتنی بر عدم رقابت در قرارداد درج می شود.

دلایل اهمیت قرارداد عدم رقابت

اهمیت تنظیم قرارداد عدم رقابت از چند جهت قابل بررسی است:

• در هر حوزه و اندازه از کسب و کار، افراد مشغول به فعالیت در یک شرکت، به تناسب نقش و سمتی که در شرکت دارند، به اطلاعات و اسراری تجاری مانند بازار مشتریان دسترسی دارند.
• در حوزه فعالیت کسب و کارهای نوپا، بنیان گذاران اطلاعات مهم و ارزشمندی را در آن حوزه دارند. از زمان شروع و تا زمان رشد، بنیان گذاران استارتاپ برای رسیدن به توافق باید بخشی از اسرار و اطلاعات محرمانه را با سرمایه گذار به اشتراک بگذارند. در این بین یک نگرانی برای بنیان گذار به وجود می آید که با در نظر گرفتن اطلاعاتی که در اختیار سرمایه گذار قرار می دهند و محصولی که به بازار ارائه می دهند و نتیجه مثبت تست های اولیه در بازار، سرمایه گذار بخواهد به گسترش تولیدات و یا ارائه ی خدماتی بپردازد که منافع بنیان گذار را به خطر بیندازد و به رقابت با آنان اقدام کند.

با توجه به موارد گفته شده، افراد برای حفظ کسب و کار و منافع تجاری و مالی خود، می توانند در قراردادهای خود بندی با مضمون عدم رقابت یا منع انجام فعالیت مشابه را قید کنند. ممکن است عنوان شود که بر اساس اصل ۲۸ قانون اساسی و ماده ۹۵۹ قانون مدنی افراد حق دارند که به هر حرفه و شغلی که مایل باشند، اشتغال ورزند و کسی نمی تواند این حق را به طور کامل از ایشان سلب نماید. اما باید دانست که گنجاندن این شرط در قراردادها یا توافق در این زمینه در یک قرارداد مستقل (NCA) سلب حق به طور کامل نمی باشد. گاه اقتضائات فضای تجاری حاکم آن است که چنین مواردی در قرارداد ها ذکر شود تا از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری گردد

در این راستا و در جهت تقویت امکان درج شرط عدم رقابت و منع از انجام فعالیت مشابه می توان به این مواد استناد کرد

• در ماده ۱۳۳ لایحه اصلاحی مربوط به شرکت های سهامی، مدیران شرکت از انجام معاملاتی که متضمن رقابت با موضوع فعالیت شرکت است ممنوع شده اند
• در ماده ۴۶ قانون تسهیل رقابت و منع انحصار نیز به این مورد اشاره شده است که هیچ یک از مدیران، مشاوران و یا کارمندان شرکت یا بنگاه مجاز نیستند با هدف ایجاد محدودیت و یا اخلال در رقابت در یک واحد یا چند بازار به طور همزمان متصدی سمتی در شرکت یا بنگاه های مرتبط یا دارای فعالیت مشابه باشند. البته باید توجه داشت که بند مذکور نباید به نحوی باشد که مغایر قانون مذکور باشد

مزایای تنظیم قرارداد عدم رقابت

• قرارداد عدم رقابت باعث جلوگیری از رقابت کارمندان سابق با توجه به اطلاعات محرمانه و اسرار تجاری می شود.
• به وسیله این قرارداد می توان توافقی را با رقبا صورت داد و میزان سود و نفوذ کسب و کار را در حوزه های جغرافیایی مختلف گسترش داد.
• قرارداد عدم رقابت از هدر رفتن هزینه های صورت گرفته در زمینه تحقیق و توسعه نیروهای متخصص جلوگیری می کند.

شرایط و موارد لازم برای اعتبار قرار عدم رقابت

با توجه به در نظر گرفتن اصول و مقررات در همه قراردادهای عدم رقابت باید شرایطی تعیین شود تا این قراردادها از نظر قانونی اعتبار کافی را داشته باشند. این شرایط عبارتند از:

موضوع معین

در قراردادهای عدم رقابت، محدودیت های اعمال شده به طرف مقابل کامل و صریح باید معیّن شود. برای مثال، رقیب یا کارمند مربوطه از انجام چه اقداماتی منع خواهد شد یا از چه اطلاعاتی نمی تواند علیه منافع تجاری شما استفاده کند یا در کدام شرکت ها نمی تواند استخدام شود.

زمان معین

نمی توان رقبای بالفعل یا بالقوه خود را برای مدت زمان نامشخصی از رقابت و سایر اعمال محدودکننده منع کرد. بنابراین، لازم است در قرارداد زمان مشخصی تعیین شود.

مکان معین

در قراردادهای عدم رقابت، محدوده ی جغرافیایی قراداد را باید مشخص شود. برای مثال، در قرارداد با کارمند ذکر شود که وی نمی تواند برای مدت دو سال در شهر تهران به استخدام شرکت های رقیب دربیاید. محدوده ی جغرافیایی ممکن است منطقه یا شهر یا استان باشد؛ اما تعیین تمام کشور به عنوان محدوده ی جغرافیایی بعید به نظر می رسد.

نحوه نگارش در قراردادهای عدم رقابت

بخش تعاریف

در این قسمت واژه ها و اصطلاحاتی که اهمیت دارند، تعریف می شوند. به طور مثال، مفهوم و منظور از رقابت، اسرار تجاری و غیره به طور دقیق آورده شود. این عمل مانع از بروز اختلافات می شود و جنبه های کامل قرارداد روشن می شود.

مشخصات دقیق طرفین قرارداد

در قرارداد عدم رقابت، اطلاعات هویتی طرفین مانند نام، کد ملی و آدرس باید به طور کامل درج شود. این امر سبب جلوگیری از بروز مشکلات آینده در رابطه با اثبات مفاد قرارداد می شود.

درج بندی درباره حفظ اطلاعات

معمولا در قراردادهای عدم رقابت یک بند درمورد حفظ محرمانگی و عدم افشای اطلاعات را نوشته شده است. با این همه می توان به صورت مجزا قرارداد عدم افشا را با کارمند منعقد کرد که در آینده توانایی به اشتراک گذاشتن اطلاعات ارزشمند، ازجمله فهرست مشتریان را نداشته باشد.

مشخص کردن فعالیت های ممنوع

در قراردادهای عدم رقابت صراحتا باید مشخص شود منظور و مفهوم فعالیت های ممنوع چیست. این ممنوعیت ها باید معقول باشند و شامل اقداماتی باشند که بتواند به کسب و کار، ضرر و زیان وارد کند. برای مثال از سری فعالیت های ممنوعه می توان به رقابت با کسب و کار فعلی به طور مستقیم ازطریق کسب و کار مشابه اشاره کرد.

مشخص کردن منافعی که قرار است از آن ها محافظت شود

اولین و اساسی ترین منفعت در قرارداد عدم رقابت حمایت از سرمایه گذاری های سازمان در حوزه تحقیق و توسعه ی مرتبط به فرآیند کسب و کار مشتریان است. در نتیجه به طور دقیق مشخص شود چه منابعی قرار است مشمول قرارداد عدم رقابت شود.

تعیین وجه التزام

میزان خسارت وارده در قرارداد عدم رقابت مشخص می شود.

مشخص کردن مدت زمان عدم رقابت

با در نظر گرفتن این موضوع که نمی توان برای همیشه مانع از رقابت رقبا شد، باید زمان کوتاهی در قرارداد ذکر شود و متعارف باشد. این مدت به نوع کسب و کار بستگی دارد.

مشخص کردن محدوده جغرافیایی

باید به طور دقیق تعیین شود طرف قرارداد در کدام منطقه، شهر یا استان توانایی رقابت ندارد. وجود دامنه ی جغرافیایی به طور قابل توجهی بازده قرارداد را افزایش می دهد.

قرار دادن ماده ی دهم قانون به عنوان مستند قانونی

با توجه به اینکه قرارداد عدم رقابت در حقوق ازجمله عقود معین مانند اجاره یا رهن نیست، باید مستند قانونی قرارداد را ماده ی دهم قانون مدنی (اصل آزادی قراردادها) قرار داد.

مشخص کردن تاریخ قرارداد

زمان انعقاد قرارداد مشخص شود

امضای قرارداد

قبل از اقدام به امضای قرارداد شرایط و اعتبار قرارداد را با وکیل متخصص تنظیم قرارداد عدم رقابت در میان گذاشته و مشورت گرفته شود.

نقش وکیل متخصص در قرارداد عدم رقابت چیست؟

با توجه به موارد گفته شده در قسمت های پیشین و همچنین اهمیت، پیچیدگی و حساسیت موضوع، بهترین توصیه این است که تنظیم قرارداد عدم رقابت را به وکیل متخصص قرارداد عدم رقابت بسپارید. در صورتی که تمایل به تنظیم قرارداد عدم رقابت متناسب با نیازهای حقوقی استارتاپ یا کسب و کار خود دارید، می توانید خدمات و مشاوره حقوقی وکلای دادسان را انتخاب کنید.

چگونه کار خود را به بهترین وکیل تنظیم قرارداد عدم رقابت بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص در قرارداد عدم رقابت دارند. برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله

• رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل متخصص
• اعلام هزینه مشاوره اولیه
• امتیاز سایر کاربران به وکلا

را در نظر گرفته است. کافی است درخواست خود را ثبت فرمائید تا موارد فوق را به صورت رایگان از چند وکیل متخصص دریافت نمائید.

هزینه ی اخذ وکیل برای قرارداد عدم رقابت چگونه است؟

هزینه ی اخذ وکیل برای قرارداد عدم رقابت توسط وکلا تعیین می شود و شما در دادسان با مقایسه رزومه و تجربه آنها می توانید مناسب ترین وکیل را با خیالی آسوده انتخاب نمائید.

هزینه مشاوره از وکیل متخصص قرارداد عدم رقابت در بازه قیمتی زیر قرار دارد.

50 هزار تومان ------------------- 500 هزار تومان