حضانت فرزند دختر بعد از طلاق یکی از مواردی است برای زوج ها اهمیت دارد. حضانت به معنای حفظ كردن و پرورش دادن فرزند است. با توجه به مفاهیم حقوقی و فقهی، حضانت به مفهوم به عهده گرفتن اموری است كه فرزند و كودک در انجام آن به دیگران نیازمند است.

براساس مواد ۱۱۶۸ تا ۱۱۷۹ قانون مدنی و نیز مواد ۴۰ تا ۴۷ قانون حمایت خانواده:

• حضانت هم حق و هم تکلیف است.
• هیچ یک از والدین حق ندارند از مسئولیت حضانت و تربیت فرزند خود شانه خالی کنند.
• هر کدام از والدین که پس از طلاق حضانت بر عهده وی نیست، حق ملاقات با فرزند خود را براساس تکلیف قانونی دارد.

حضانت فرزند دختر بعد از طلاق در قانون جدید به این شکل است:

برای نگهداری طفلی كه پدر و مادر او از يكديگر جدا شده‌ اند، مادر تا 7 سالگی اولويت دارد و پس از آن، حضانت با پدر است. در این مورد، جنسیت فرزند (پسر یا دختر بودن) تفاوتی ایجاد نمی کند.

البته اين تبصره هم به اصلاحيه افزوده شده است:
پس از 7 سالگی در صورتی كه ميان پدر و مادر درباره حضانت اختلاف باشد، حضانت طفل با رعايت مصلحت كودک و به تشخيص دادگاه است.
در نتیجه قاضی تصمیم می گیرد که پس از سن هفت سالگی، کودک با کدام یک از والدین زندگی کند.

حضانت فرزند دختر

حضانت فرزند دختر بعد از طلاق، تا ۷ سالگی با مادر و تا ۹ سالگی با پدر است. پس از ۹ سالگی، خود دختر می ‌تواند تصمیم بگیرد که با کدام یک از والدین خود زندگی کند. سپردن حضانت به پدر پس از ۹ سالگی منوط به طرح دادخواست حضانت توسط پدر پس از اتمام دوره ۷ سالگی است. در غیر این صورت، مادر می‌ تواند فرزند خود را نگه دارد. همچنین در صورت عدم تمایل، مادر نیز می ‌تواند به دادگاه مراجعه کند و حضانت را به پدر واگذار کند.

در هر شرایطی، چه حضانت با مادر باشد و چه پدر، نفقه دختر تا زمان ازدواج با پدر است. مگر آن که توافق دیگری میان زوجین صورت گرفته باشد. چنانچه زوجین بخواهند حضانت دختر را به صورت دائم به یک نفر واگذار کنند، بهتر است با مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی، یک وکالت بلاعزل در مورد حضانت دختر با اختیارات کامل را تنظیم کنند.

در دوران ۷ تا ۹ سالگی چنانچه وابستگی دختر به مادر بسیار شدید باشد و واحد مددکاری دادگاه تشخیص دهد که سپردن حضانت فرزند دختر به پدر موجب ایجاد صدمات روحی و یا حتی جسمی شدید برای دختر است، احتمال سپردن حضانت وی به پدر، ضعیف است.

مراحل دادخواست حضانت فرزند

• برای ثبت دادخواست حضانت فرزند مشترک همانند دعاوی دیگر باید به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه شود. مدارک لازم برای ثبت این دادخواست، اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان، شناسنامه فرزند و نیز اصل سند طلاق و سایر دلایل برای اثبات عدم صلاحیت خوانده است.
• در صورتی که طلاق به صورت توافقی بوده باشد، دادنامه طلاق توافقی و یا توافقنامه بین زوجین که نشان دهنده فرد پذیرنده حضانت است، بسیار مهم می‌ باشد.
• در صورتی که طلاق بر اساس وکالت نامه انجام شده باشد، چنانچه در وکالت نامه تکلیف حضانت فرزند مشخص شده باشد، باید ضمیمه دادخواست گردد.
• پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه صالح ارجاع شده و دادگاه با درنظر گرفتن تمامی مدارک، شرایط سنی فرزندان، شرایط سلب حضانت اقدام به صدور رای به نفع یکی از والدین می‌ نماید.

تفاوت بین حضانت و ولایت قهری

از نظر شرع و قانون ولی قهری هر فردی، پدر و جد پدری اوست و تنها آن‌ها اختیار اداره ی امور مالی و غیر مالی طفل را برعهده دارند و مادر ولی قهری محسوب نمی ‌شود. اما حضانت که به معنی تربیت و نگهداری جسمی از طفل است، هم حق و هم تکلیف ابوین (پدر و مادر) می ‌باشد و در صورت نبود هر یک از آن‌ها، حضانت به دیگری واگذار خواهد شد.

نکته: بعد از فوت پدر، اولویت حضانت فرزند با مادر است نه جد پدری.

ولایت قهری حقی غیر قابل انکار و انتقال است؛ به این معنی که نه پدر و نه جد پدری طفل نمی‌ توانند این حق را به فرد دیگر غیر از خودشان منتقل کنند؛ اما حضانت حق و تکلیفی قابل واگذاری است و هر یک از پدر و مادر طفل می‌ توانند آن را به یکدیگر واگذار کنند، بدون آن‌که دیگر حق حضانتی داشته باشند.

ولایت حقی است که از نظر قانونی برای پدر محفوظ است و با واگذاری حضانت از او ساقط نمی شود.

ولایت عبارت است از قدرت و اختیاری که قانون برای اداره امور کودک (اموال و امور مالی) به پدر و جد پدری می دهد. اما حضانت به معنی حفظ و مراقبت و پرورش دادن و تنظیم روابط فرزند با دنیای بیرون است.

توافق زوجین مبنی بر بخشش مهریه در قبال حضانت دائم فرزند

اگر زن و شوهر در طلاق توافقی، با یکدیگر توافق نمایند که زن در قبال بخشش مهریه، حضانت دائم فرزند مشترک را حتی برای بیش از ٧ سالگی اخذ نماید، می توان اینگونه بیان نمود که بر خلاف حق ولایت، حق حضانت قابلیت انتقال را دارد و در حین طلاق چنان چه صلح مهر بر مبنای تفویض حق حضانت فرزندان (حتی بیشتر از ۷ سال) به مادر داده شود، این صلح صحیح و لازم تلقی خواهد شد.

مطابق با مطالب فوق الذکر می توان این گونه نتیجه گیری نمود که مطابق با ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ که مقرر می دارد:

هرگاه دادگاه تشخیص دهد توافقات راجع به ملاقات، حضانت، نگهداری و سایر امور مربوط به طفل برخلاف مصلحت او است یا در صورتی که مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند و یا مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذی ‌حق شود، می ‌تواند در خصوص اموری از قبیل واگذاری امر حضانت به دیگری یا تعیین شخص ناظر با پیش بینی حدود نظارت وی با رعایت مصلحت طفل تصمیم مقتضی اتخاذ کند.

تبصره: قوه قضاییه مکلف است برای نحوه ملاقات والدین با طفل ساز و کار مناسب با مصالح خانواده و کودک را فراهم نماید.

آیا می ­‌توان بابت حضانت طفل، مطالبه‌ ی دستمزد کرد؟

لازم به ذکر است که حضانت وظیفه‌ ی اشخاص است؛ بنابراین آن­ ها نمی ‌­توانند بابت انجام این وظیفه ‌ی قانونی مطالبه ‌ی دستمزد کنند مگر در صورتی که دادگاه شخص دیگری به غیر از والدین را به عنوان قیم معین کرده باشد. البته باید دانست این ممنوعیت، منافاتی با مطالبه ‌ی نفقه ‌ی فرزند ندارد، به عنوان مثال اگر حضانت بر عهده‌ی مادر باشد، پرداخت مخارج مربوط به نگهداری طفل همچون پوشاک و مدرسه، همچنان برعهده‌ ی پدر است. علاوه بر این موضوع، قانون ‌­گذار مقرر کرده که چنان­ چه شخص مسئول با وجود توانایی، از نگهداری طفل امتناع ورزد یا دیگری مانع اجرای حکم حضانت شود، ذی ‌نفع می­‌ تواند بازداشت شخص را تا زمان اجرای حکم درخواست نماید.

نقش وکیل متخصص در حضانت فرزند دختر بعد از طلاق چیست؟

موارد حقوقی که به حضانت و قیمومیت مربوط می شود، دارای پیچیدگی ها و مراحل زیادی می باشد که در صورت عدم آگاهی موجب بروز مشکلات زیادی در مراحل حضانت اطفال خواهد شد. برای مثال در صورتی که عدم صلاحیت والدین ثابت نشود، دادگاه مجبور به دادن رای به نفع والدین برای حضانت یا قیمومیت خواهد شد. درصورتی که والدین صلاحیت کافی را برای اینکار نداشته باشند، در این میان فرزند بیشترین آسیب را خواهد دید. آسیب هایی که آینده ی او را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است جبران ناپذیر باشد.

بهترین و عاقلانه ترین کار در زمینه ی موارد حقوقی این چنینی، کمک گرفتن از وکیل متخصص و باتجربه می باشد تا بتواند طبق قانون و شرایط موجود حضانت یا قیمومیت، فرزند دختر را به شخصی که دارای صلاحیت کافی می باشد، بسپارد.

چگونه کار خود را