نهاد خانواده مهم‌ ترین بستر رشد فرزند می باشد که همواره مورد توجه قانون‌ گذاران و مصلحان اجتماعی بوده است. والدین شایسته ‌ترین افراد برای نگهداری، حضانت مراقبت از فرزند هستند.

قوانین موجود در ایران، بعضی مقررات را در ارتباط با حضانت فرزند در قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده مشخص کرده است. در این مطلب به بررسی وضعیت حضانت فرزند پسر و دختر در ایران پرداخته می شود.

حضانت فرزند

زوجین بعد از طلاق و جدایی وظیفه دارند حضانت فرزند را تقبل کنند. مدت زمانی که پدر و مادر می توانند حضانت فرزند را داشته باشند، با یکدیگر متفاوت است. هر کدام از زوجین در سنین مختلف فرزند، ‌‌‌‌برای حضانت او مقدم هستند. بنا به قانون، حضانت فرزند تا هفت سالگی با مادر بوده و پس از به پایان رسیدن این دوره، فرزند تحت تکلف پدرش خواهد بود.

حضانت فرزند پسر در قانون قدیم و جدید

مدت زمان حضا‌نت فرزند پسر با فرزند دختر در قانون قدیم با یکدیگر تفاوت داشتند. در قانون قدیم فرزند پسر مدت کمتری را تحت حضا‌نت مادر می گذراند. در قانون قدیم، حضانت پسر از زمان تولد تا 2 سالگی وظیفه مادر بود و بعد از آن تا سن 15 سالگی، این امر بر عهده پدر بود.

ولی قانون جدید، مدت زمان حضا‌نت فرزند پسر را برای مادر افزایش داد. طبق این قانون، فرزند پسر باید تا سن 7 سالگی تحت حضا‌نت مادر بوده و پس از آن تحویل پدر داده شود.

در سال ۱۳۸۲، قانون قدیم حضا‌‌نت پسر تصحیح شد و از آن پس فرزند پسر ‌‌باید تا 7 سالگی با مادر خود زندگی کند. دلیل این امر این است که مادر تا این سن به شیوه بهتری می تواند پاسخگوی نیاز‌‌‌‌های فرزندش باشد.

ملاقات با فرزند پسر، زمانی که تحت حضانت والد دیگر باشد

والد ‌‌‌‌سرپرست پسر توانایی منع دیدار او با والد دیگرش را ندارد. برای دیدار فرزند پسر باید زمانی معین توسط پدر یا مادر او به دادگاه معرفی شده تا مادر یا پدر بتوانند در آن مدت زمان، به ملاقات پسر بروند.

سلب حضانت فرزند پسر

چنان چه فرزند پسر در حضا‌نت پدر یا مادرش باشد، اما شخص سرپرست از لحاظ اخلاقی صالح نباشد، دادگاه حضا‌نت را از وی سلب خواهد کرد. چرا که برای دادگاه صلاح و مصلحت فرزند پسر بسیار مهم است و به همین علت باید والدی که برای حضا‌نت فرزند انتخاب می شود، صالح باشد.

حضانت فرزند پسر پس از ۱۵ سالگی

وقتی فرزند پسر به سن 15 سالگی ‌‌می ‌رسد دیگر تحت حضانت هیچکس نخواهد بود؛ زیرا او از نظر قانونی به بلوغ رسیده است و ‌‌می ‌تواند ‌‌‌‌سرپرست خود را شخصا انتخاب کند. پسر ‌‌می‌ تواند یکی از والدین خود را برای حضانت برگزیند و با او زندگی کند.

به این خاطر که حضانت مطابق قانون یک حق و تکلیف است، می ‌توان حق را ساقط کرد، ولی تکلیف قابل اسقاط و مصالحه نیست.

در بعضی از موارد، والدین می توانند از حق حضانت خود برای مصلحت دیگری، صرف‌ نظر و چشم پوشی کنند. پس قراردادهای میان پدر و مادر درباره حق حضانت فرزند در وضعیتی‌ که با مصلحت فرزند در مغایرت نباشد، اعتبار دارد و لازم‌ الاجرا است، اما آن جا که قانون اعلام می دارد حضانت تکلیف ابوین است، بنابراین پدر و مادر نمی ‌توانند به صورت همزمان این حضانت را از خود ساقط و فرزند را بدون ‌سرپرست رها کنند.

اگر والدی که حضانت فرزند را بر عهده دارد، تمایلی به مراقبت از فرزند نداشته باشد، مطابق با ماده 1172 قانون مدنی، حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربای طفل و یا به تقاضای مدعی‌ العموم، نگهداری طفل را به هریک از ابوین که حضانت به عهده اوست، الزام کند و در صورتی‌ که الزام، ممکن یا موثر نباشد، حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد، به خرج مادر تامین کند.

قانون و حضانت دائم فرزند

حضانت فرزند تا رسیدن به سن بلوغ، که طبق قانون برای دختران در نه سال تمام قمری و برای پسران در پانزده سال تمام قمری اتفاق می افتد، مشخص و تعیین شده است. پس از آن فرزند توانایی انتخاب دارد؛ به این علت که خارج از سن حضانت قرار گرفته است.

ملاک و معیار دادگاه برای سپردن حضانت به والدین مصلحت فرزند می باشد، در نتیجه والدین فرزند، بخصوص در طلاق توافقی، می‌ توانند بر سر حضانت با یکدیگر به تفاهم برسند تا حضانت دائمی فرزند با یکی از آنان باشد. توجه شود به این دلیل که مصلحت و صلاح فرزند، مهم ترین بخش در حضانت وی می باشد، در شرایطی که والدی که حضانت دائم فرزند را بر عهده دارد، برای مصلحت فرزند کفایت نکند و از تامین آن خودداری کند، طرف دیگر این توانایی را دارد که به دادگاه خانواده مراجعه کرده و با ارائه دلیل قانونی، از او سلب حضانت کند.

نکات مهم درباره حضانت فرزندان

هر کس اقدام به استنکاف از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت فرزند کرده و یا از اجرای آن جلوگیری کند، یا از استرداد فرزند سر باز زند، حسب تقاضای ذی نفع و با دستور دادگاه صادر کننده رای نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می ‌شود.

اگر پدر فرزند فوت شده باشد، حضانت او با مادر است. مگر آن که به تقاضای ولی قهری یا دادستان، دادگاه تصمیم بگیرد که دادن حضانت به مادر، برای مصلحت فرزند خوشایند نیست.

فرزندان زیر 15 سال نباید در جلسات رسیدگی به دعاوی خانوادگی بجز در موارد ضروری و استثنایی که توسط دادگاه تعیین خواهد شد، شرکت کنند.

در وضعیتی که هم پدر و هم مادر فرزند فوت کرده باشند، جد پدری مسئول نگهداری و مراقبت از فرزند است. در صورت نبود جد پدری، این مسئولیت متوجه نزدیک ‌ترین خویشاوندان به ترتیب ارث می باشد.

بر اساس ماده ۱۱۶۹ تصویب شده در سال ۱۳۱۴، محدوده سنی حضانت طفل پسر توسط مادر تا ۲ سال تعیین شده بود که با تغییراتی که در قانون حضانت فرزند در سال ۱۳۸۲ ایجاد شد، این محدوده سنی برای فرزندان دختر و پسر به ۷ سال رسید.

آیا والد ‌‌‌‌سرپرست ‌‌می‌ تواند مانع از دیدار و ملاقات با پسر شود؟

خیر، والد سرپرست دارای چنین حقی نیست.

حضانت فرزند پسر بعد از ۱۵ سالگی به عهده چه کسی خواهد بود؟

پس از ۱۵ سالگی، پسر توانایی انتخاب ‌‌‌‌سرپرست و والد خود را دارد.

چگونه کار خود را به بهترین وکیل حضانت فرزند پسر بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص در پرونده های حضانت فرزند پسر دارند.

برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله 

رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل

هزینه مشاوره اولیه 

پیشنهاد متنی از چند وکیل متخصص کار خود

امتیاز سایر کاربران به وکلا 

را در نظر گرفته است. کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید

هزینه ی اخذ وکیل برای حضانت فرزند پسر چگونه است؟

 هزینه ی اخذ وکیل برای حضانت فرزند پسر توسط وکلا تعیین می شود و شما در دادسان با مقایسه رزومه و تجربه آنها می توانید مناسب ترین وکیل را با خیالی آسوده انتخاب نمائید. 

 هزینه مشاوره از وکیل متخصص حضانت فرزند پسر در بازه قیمتی زیر قرار دارد. 

 50 هزار تومان ------------------- 500 هزار تومان