آیین دادرسی مدنی در خصوص دعوای اضافی، بر خلاف دیگر دعاوی طاری، بابی را به احکام و آثار آن اختصاص نداده است. دعوای اضافی دارای دو معنی عام و خاص می باشد. معنی عام، به معنی تغییرات دعوا می باشد. معنی خاص، به معنی دعوایی می باشد خواهان خواسته‌ جدیدی را با تقدیم دادخواست به دعوای اصلی ضمیمه می‌کند. در ادامه قصد داریم به بیان مفهوم دعوای اضافی، آثار و احکام دعوای اضافی بپردازیم.

دعاوی طاری چیست؟

دعوای طاری در لغت به معنی عارض شدن و به ناگاه آمدن می باشد. دعوای طاری در اصطلاح حقوقی، دعوایی می باشد که بر دعوای اصلی عارض شده است. در صورتی که دعوای طاری با دعوای اصلی مرتبط باشد یا از یک منشا باشند، در دادگاهی که دعوای اصلی در آنجا اقامه شده است، اقامه می شود. دعوای طاری انواع مختلفی دارد که به شرح زیر می باشد:

• دعوی متقابل
• دعوای ورود ثالث
• دعوای جلب ثالث
• دعوای اضافی

دعوای متقابل چیست؟

دعوای متقابل، یکی از انواع دعوای طاری می باشد. دعوای متقابل، دعوایی می باشد که خوانده در مقابل دعوای خواهان اقامه می‌کند. هدف از دعوای متقابل می تواند پاسخگویی به دعوای اصلی یا الزام خواهان به انجام امری باشد. همچنین دعوای متقابل می تواند در مقابل دعوای خواهان برای کاهش دادن محکومیت خوانده یا تخفیف وی یا از بین بردن محکومیت، مورد استفاده واقع شود. طرح دعوای متقابل علیه خواهان دعوای متقابل مجاز نمی باشد. دعوای متقابل فقط تا پایان جلسه اول دادرسی قابل طرح می باشد. در صورتی به دعوای متقابل رسیدگی می شود که:

• ناشی از یک منشا باشد
• بین دو دعوا ارتباط کامل وجود داشته باشد.

دعوای ورود ثالث چیست؟

یکی دیگر از انواع دعوای طاری، دعوای ورود ثالث می باشد. بر اساس ماده ۱۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی، دعوای ورود ثالث زمانی اتفاق می افتاد که شخصی ثالث، علیه طرفین دعوا یا یکی از آنها اقامه دعوا کند. وارد ثالث خواهان محسوب میشود و حقوق و تکالیف خواهان را دارد. دعوای ورود ثالث تا قبل از از ختم دادرسی در مراحل بدوی و تجدیدنظر، قابل طرح می باشد.

دعوای جلب ثالث چیست؟

دعوای جلب ثالث یکی از انواع دعوای طاری می باشد. در دعوای جلب ثالث، اگر طرفین دعوا قصد جلب شخص ثالثی را داشته باشند، باید دلیلی مبنی بر ارتباط شخص ثالث به این دعوا، مطرح کنند و ظرف مدت ۳روز پس از ارائه دلایل، با ارایه دادخواست، جلب شخص ثالث را درخواست نمایند. دعوای جلب ثالث فقط تا پایان جلسه اول دادرسی قابل طرح می باشد.

دعوای اضافی چیست؟

دعوای اضافی یکی دیگر از انواع دعوای طاری می باشد که ما قصد داریم به بیان و تشریح آن بپردازیم. دعوای اضافی از جهت کلمه اضافی دارای دو معنی خاص و عام می باشد. معنی عام دعوای اضافی، به معنی هر گونه تغییر در ارکان اساسی دعوا، خواسته یا علت دعوا می باشد. در نهایت، دعوای اضافی در معنی عام، به معنی تغییرات دعوا می باشد. دعوای اضافی در معنی خاص و اصطلاحی خود، دعوایی می باشد که خواهان خواسته جدیدی را با تقدیم دادخواست به دعوای اصلی، متناسب به ارتباطی که با آن دارد، ضمیمه می کند. همچنین بر اساس تعریفی دیگر، دعوای اضافی، دعوایی است که به موجب آن یکی از طرفین ادعاهای قبلی و اصلی خود را تغییر می دهد. دعوای اضافی فقط تا پایان جلسه اول دادرسی قابل طرح می باشد.

مصادیق دعوای اضافی

بر اساس ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان می تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشا واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد. بر اساس ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی، مصادیق دعوای اضافی به شرح زیر می باشد:

• کاهش خواسته
• افزایش خواسته
• تغییر خواسته
• تغییر نحوه دعوی
• تغییر درخواست

بر اساس ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی، هر گونه تغییری که ارتباطی با دعوای اصلی داشته باشد، به عنوان دعوای اضافی از سوی خواهان قابل طرح می باشد.

کاهش خواسته در دعوای اضافی چیست؟

کاهش خواسته یکی از مصادیق دعوای اضافی می باشد. کاهش خواسته از لحاظ ماهیت، اصولاً دعوا محسوب نمی شود، بلکه نوعی استرداد جزئی می باشد. در کاهش خواسته ارتباط داشتن بین منشا میان دعوا و آنچه کاهش می یابد، لازم نمی باشد. به طور مثال، اگر خواهان تقاضای تخلیه خانه ی مستاجر و پرداخت یک میلیون تومان بابت خسارت وارده بر اتوموبویل خود را داشته باشد، درست است که خواسته های مذکر ارتباطی با یکدیگر ندارند، اما استرداد یکی از انها اشکالی ندارد.

افزایش خواسته در دعوای اضافی چیست؟

افزایش خواسته یکی دیگر از مصادیق دعوای اضافی می باشد. اگر در زمان تقدیم دادخواست، خواهان به دلایلی نخواهد یا نتواند همه خواسته های خود را مطرح کند یا بعد از اقامه دعوا و طرح دادخواست، شرایطی جدیدی به وجود آمده باشد که قبلاً وجود نداشته باشد یا اگر شرایط جدید قبلاً نیز وجود داشته، ولی خواهان متوجه آن نشده است، خواهان می تواند بر اساس ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی به جای اقامه دعوای مستقل دیگری، در همان پرونده، خواسته های جدید را به خواسته اولیه اضافه نماید. به طور مثال، خریدار بعد از عقد بیع و پرداخت هزینه به فروشنده، متوجه می شود که در معامله دچار غبن فاحش شده و بر این اساس، پس از اعلام شفاهی فسخ معامله، دادخواستی به خواسته تایید فسخ تقدیم دادگاه می کند اما قید استرداد ثمن را در دادخواست فراموش می نماید. افزایش خواسته می تواند هم به صورت افزایش در مقدار کمی خواسته و هم افزایش تعداد آن باشد. برای افزایش مقدار کمی خواسته می توان مثالی بدین سان آورد که خواهان ادعای طلب دویست هزار تومانی از شخصی دارد، اما بعد از اقامه دعوی متوجه می شود که دو میلیون تومان طلبکار بوده است؛ در این حال خواهان می تواند با استفاده از افزایش خواسته و طرح دعوای اضافی، خواسته خود را از دویست هزار تومان به دو میلیون تومان افزایش دهد.

تغییر نحوه دعوی در دعوای اضافی چیست؟

تغییر نحوه ی دعوی، کمی مبهم می باشد. تغییر نحوه دعوا همچون کاهش خواسته و افزایش خواسته، از مصادیق دعوای اضافی می باشد. تغییر نحوه دعوی به معنی تغییر در سبب یا منشا دعوی می باشد.

تغییر خواسته در دعوای اضافی چیست؟

تغییر خواسته به معنی تغییر موضوع دعوی با حفظ منشا و سبب آن است. به بیان دیگر، منشا دعوای اصلی واحد بوده است، با تغییر خواسته در دعوای اضافی، تنها موضوع آن تغییر می کند. به طور مثال، فردی اقدام به خرید ماشین می کند و بعد از خرید ماشین، متوجه عیوبی در ماشین می شود. خریدار دعوایی برای جبران خسارت از فروشنده اقامه می کند. قبل از جلسه اول به این نتیجه می رسد که فسخ معامله بیشتر به نفع اوست. در جلسه اول، خواسته خود را به فسخ خرید ماشین به دلیل خیار عیب تغییر می دهد. در اینجا منشا دو دعوی وجود عیب در ماشین می باشد ولی موضوع و خواسته آنها متفاوت می باشد.

تغییر درخواست در دعوای اضافی چیست؟

تغییر درخواست یکی از مصداق های دعوای اضافی می باشد. بر اساس نظر حقوقدانان، منظور از خواسته، موضوع اصلی اختلاف می باشد و منظور از درخواست، امور فرعی مثل مطالبه خسارات دادرسی یا تامین خواسته و ... است. چون درخواست چیزی جدا از خواسته نبوده و مفهوم اصطلاحی مستقلی ندارد، نمی توان تغییر درخواست را مصداق جداگانه ای از مصادیق دعاوی اضافی دانسته و از این حیث نیازی به توضیح و بررسی مجزا ندارد. به طور مثال، خواهان ابتدا عین مال را مطالبه می کند و سپس قیمت آن را بخواهد، در واقع نوعی تغییر خواسته بوده و در همان قالب، قابل طرح است.

مزایای دعوای اضافی

برخی از مزایا و فواید دعوای اضافی به شرح زیر می باشد:

• جلوگیری از صدور احکام متعارض در موضوعات مرتبط
• مصالح اصحاب دعوی و دادگستری
• مصالح خواهان و خوانده من جمله جلوگیری از تشکیل چند پرونده، پرداخت هزینه های اضافی و زمانی

شرایط رسیدگی به دعوای اضافی

در ادامه به بررسی شرایط رسیدگی به دعوای اضافی می پردازیم:

وحدت منشا و ارتباط دعاوی اصلی و اضافی

شرط پذیرش و رسیدگی به دعوای اضافی این است که با دعوای اصلی و وحدت منشأ و ارتباط داشته باشد. البته چون کاهش خواسته اصولا دعوی محسوب نمی شود رعایت شرط مذکور در مورد آن لازم نمی باشد. اقدام خواهان به زیاد کردن خواسته یا تغییر نحوه دعوی یا خواسته و درخواست زمانی معتبر است که منشا دعوی و خواسته جدید، همان منشأ دعوای اصلی و مربوط به آن باشد.

تقدیم دادخواست دعوای اضافی

اگر دعوای اضافی در جلسه دادرسی و با حضور خوانده مطرح شود، با توجه به این اطلاع وی از موضوع دعوی و دلایل خواهان نیازی به دادخواست جداگانه نباشد. در این حال، چنانچه خوانده آمادگی دفاع و پاسخگویی به دعوای جدید را داشته باشد می تواند دفاعیات خود را مطرح کرده و در غیر این صورت، جهت تدارک دفاع و تهیه دلایل، تقاضای تجدید جلسه و کسب مهلت نماید. اما اگر تغییرات مذکور در غیر جلسه دادرسی و در غیاب خوانده باشد، جهت اطلاع و آمادگی وی برای پاسخگویی باید دادخواست تقدیم شود.

رعایت مهلت دعوای اضافی

در حقوق ایران، مهلت طرح دعوای اضافی محدود می باشد. این مهلت تا پایان اولین جلسه دادرسی است. بنابراین، مدعی می تواند قبل از اعلام ختم جلسه اول از سوی دادگاه، خواسته یا دعوای خود را تغییر دهد.

مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای اضافی

از آن جا که دعوای اضافی زمانی طرح می شود که یک دعوای دومی حین رسیدگی به دعوای اول، به آن اضافه شود، به همین علت چنین تعیین شده که رسیدگی به دعوای اضافی یا دعوای دوم در همان دادگاه دعوای اول صورت گیرد. چرا که با این اتفاق سرعت پیگیری پرونده افزایش یافته و رای معترضی صادر نخواهد شد.

نقش وکیل دعوای اضافی چیست؟

حضور یک وکیل با تجربه در زمینه دعوای اضافی علاوه از بین بردن امکان اشتباه، سرعت روند پرونده را نیز افزایش می دهد و کمک بسیاری به شخص مطالبه کننده می‌کند. وکلای متخصص دعوای اضافی در دادسان آماده مشاوره و ارائه خدمات هستند.

چگونه کار خود را به بهترین وکیل دعوای اضافی بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص در دعوای اضافی دارند.

برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله

• رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل
• هزینه مشاوره اولیه
• پیشنهاد متنی از چند وکیل متخصص کار خود
• امتیاز سایر کاربران به وکلا

را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.

هزینه ی اخذ وکیل برای دعوای اضافی چگونه است؟

 هزینه ی اخذ وکیل برای دعوای اضافی توسط وکلا تعیین می شود و شما در دادسان با مقایسه رزومه و تجربه آنها می توانید مناسب ترین وکیل را با خیالی آسوده انتخاب نمائید. 

 هزینه مشاوره از وکیل متخصص دعوای اضافی در بازه قیمتی زیر قرار دارد. 

 50 هزار تومان ------------------- 500 هزار تومان