نکته مهمی که در خصوص طرح شکایت حقوقی باید بدانیم این هست که در طرح شکایت حقوقی، اگر خواهان شکایت حقوقی خود را پس بگیرد دادگاه پرونده را مختومه اعلام کرده و روند رسیدگی به شکایت حقوقی متوقف می شود. در حالی که در شکایت های کیفری این گونه نیست. به این معنا که تنها در صورتی می توانیم طرح دعوی کیفری انجام دهیم که براساس قانون جرمی صورت گرفته باشد، که در اکثر مواقع تشخیص این موضوع که شکایت باید کیفری و یا حقوقی باشد می تواند برای خواهان مشکل ساز باشد، برای همین در این نوع دعوی بیشتر شاکیان از وکیل طرح شکایت حقوقی یاری می طلبند.
زمانی که شخصی علیه شخص دیگر، در دادسرای کیفری، شکایت کیفری می کند یا در دادگاه عمومی، اقدام به طرح شکایت حقوقی می کند، از منظر حقوقی، اقدام به طرح دعوا کرده است.
جرم عملی می باشد که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است.به طور مثال، قانون برای انجام اعمالی همچون قتل، دزدی و ... مجازات تعریف کرده است. این جازات می تواند اعدام، زندان یا ... باشد. فردی که مرتکب جرم شد است، مجرم نامیده می شود. در صورتی که فردی مرتکب جرم شده باشد، طرف مقبال زیان دیده می تواند علیه مجرم، طرح شکایت کیفری کند و در صورت اثبات شکایت کیفری طرح شده، مجرم به مجازات محکوم می شود.
شکایت حقوقی مربوط به اعمالی می باشد که در قانون ممنوع شده اند، ولی برای آن ها مجازات تعیین نشده است. در خصوص شکایت حقوقی، فردی مرتکب عملی خلاف قانون شده است، اما مرتکب جرم نشده است و نمی توان وی را به مجازات محکوم کرد. فرد زیان دیده می تواند طرح شکایت حقوقی کند و طرف مقابل را به جبران خسارات یا انجام عمل یا عدم انجام عملی وادار نمود. شکایت حقوقی مستقیماً در محاکم دادگستری طرح می شود.
پس از تعریف شکایت حقوقی و شکایت کیفری، قصد داریم به بیان ارتباط شکایت حقوقی و شکایت کیفری بپردازیم. برخی از موارد، هم قابلیت طرح شکایت حقوقی و هم طرح شکایت کیفری را دارند؛ به صورت کلی می توان گفت در مواردی که شما طرح شکایت کیفری می کنید، اگر موجب خسارت وارد شدن به شاکی شده باشد، می توان اقدام به طرح شکایت حقوقی نیز کرد اما خلاف این موضوع صادق نمی باشد. به بیانی دیگر، هر شکایت حقوقی طرح شده را نمی توان به شکل شکایت کیفری طرح نمود.
به فردی که اقدام به طرح شکایت حقوقی یا طرح شکایت کیفری کرده است، مدعی گفته می شود. مدعی وظیفه دارد ادعاهایی را که در شکایت حقوقی یا شکایت کیفری خود طرح کرده است، نزد قاضی، به اثبات رساند؛ البته مدعی نمی تواند برای اثبات شکایت حقوقی یا شکایت کیفری خویش به هر دلیلی متوسل شود و وی برای اثبات شکایت حقوقی یا شکایت کیفری خویش، نیاز به دلایل و مدارک قانونی دارد. روش و ادله ای که با استفاده از آن می توان به اثبات شکایت حقوقی یا شکایت کیفری پرداخت وابسته به نوع دعاوی کیفری یا حقوقی دارد و متفاوت می باشد. در مقابل، طرف دیگر دعوا نیز می تواند از دلایل مدعی شکایت داشته باشد و دلایل و مدارکی ارائه کند تا طرح شکایت حقوقی یا طرح شکایت کیفری مدعی را بی اثر کند. به طور مثال، "الف" ادعا می کند که خانه ای که ب در آن ساکن است متعلق به وی است و علیه "ب"، طرح شکایت می کند. "الف" برای اثبات ادعایش و اثبات طرح شکایت خویش، به ادله و مدارکی قانونی نیازمند است. "ب" نیز می تواند با ارائه مدارک و اسناد و ادله، ادعای "الف" و طرح شکایت را بی اثر کند.
شکایت حقوقی در دادگاه عمومی مطرح می گردد و بیشتر مربوط به مسائل خسارت و جبران خسارات وارد شده می باشد. در واقع در شکایت حقوقی، به جرایم و مجازات رسیدگی نمی شود. قانون برای اثبات شکایت حقوقی طرح شده، 5 شیوه را در نظر گرفته است. در ادامه به بررسی ادله اثبات شکایت حقوقی طرح شده می پردازیم:
اقرار می تواند به عنوان یکی از ادله اثبات شکایت حقوقی مورد استفاده قرار گیرد. اقرار به این معنا می باشد شخص اقرار کننده، موضوعی را بیان کند که به ضرر خودش و به نفع دیگری می باشد. در صورت اقرار شخص به زبان خودش، طرف مقابل دیگر نیازی به ارائه ادله ندارد و اقرار می تواند برای اثبات شکایت حقوقی، کافی باشد.
سند، مهمترین دلیل برای اثبات بر حق بودن در شکایت حقوقی می باشد. سند می تواند به عنوان مهمترین دلیل برای اثبات حقانیت در شکایت حقوقی مورد استفاده قرار گیرد و شکایت حقوقی طرح شده را به پایان رساند. سند در ادله اثبات دعوا، هر گونه نوشته ای است که قابل استناد باشد و دادگاه آن را به عنوان دلیلی برای اثبات ادعا بپذیرد.
شهادت راه دیگری برای اثبات حقانیت در طرح شکایت حقوقی می باشد. اگر به دو روش اقرار و ارائه سند، نتوان حقانیت خویش را در شکایت حقوقی طرح شده، اثبات نمود؛ می توان از شهادت دیگران برای اثبات حقانیت در خصوص شکایت حقوقی طرح شده استفاده نمود. شهادت در امور حقوقی به این معنی می باشد که از کسی که به صورت تصادفی یا غیر تصادفی، درباره موضوع دعوا چیزی شنیده یا دیده است، خواسته شود تا آنچه می داند را در دادگاه بیان کند.
دادگاه می تواند با استفاده از تحقیقات محلی و بازدید از محل، اقدام به اثبات حقانیت طرفین شکایت حقوقی طرح شده نماید. در صورتی که طرفین شکایت حقوقی طرح شده، به اطلاعات افراد اهل محل استناد کند، دادگاه دستور بازدید محل و تحقیقات محلی را می دهد.
می توان برای اثبات حقانیت در طرح شکایت حقوقی، از روش رجوع به کارشناس استفاده کرد. هر دو طرف شکایت حقوقی طرح شده یا یکی از آن ها می توانند از دادکاه بخواهند تا موضوع شکایت حقوقی طرح شده از طریق کارشناس، پیگیری گردد. در مواردی، خود قاضی بدون درخواست طرفین می تواند در خصوص شکایت حقوقی طرح شده، قرار ارجاع به کارشناس را صادر نماید.
قسم یا سوگند می تواند به عنوان یکی از ادله اثبات حقانیت در خصوص شکایت حقوقی طرح شده استفاده گردد. قسم کم کاربردترین دلیل برای اثبات حقانیت در طرح شکایت حقوقی می باشد. قسم بیشتر به عنوان راهی برای پایان دادن به اختلاف مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع در صورتی که مدعی، دلیل کافی برای اثبات حقانیت خویش در خصوص طرح شکایت حقوقی نداشته باشد و طرف مقابل هم ادعای مدعی را رد کند، مدعی می تواند ار طرف مقابل بخواهد برای اثبات حقانیت شکایت حقوقی طرح شده، قسم یاد کند که حقیقت را بیان کند.
خواسته در شکایت حقوقی باید در برگه ای به نام دادخواست نوشته شود. شکایت حقوقی با تقدیم دادخواست شکایت حقوقی به دادگاه شروع می شود. خواسته در شکایت حقوقی طرح شده باید آشکار باشد. بر اساس نوع پرونده؛ اگر شکایت حقوقی طرح شده در صلاحیت شوراهای حل اختلاف باشد به شوراها ارجاع داده می شود، در غیر اینصورت به محاکم حقوقی ارجاع می شود و در محاکم حقوقی مورد رسیدگی واقع می شود. مدیر دفتر دادگاه، بعد از ثبت شکایت حقوقی طرح شده، پرونده را جهت تعیین وقت رسیدگی به دادگاه ابلاغ می کند.
دادخواست حقوقی شامل یک برگه یا ورقه ی مخصوصی است که فرد خواهان باید آن را از اوارق قضایی موجود در دادگستری ها و یا مجتمع قضایی سراسر کشور تهیه نماید، پر کردن این برگه ی دادخواست حقوقی اولین گامی است که فرد خواهان باید برای شکایت از متهم به دادگاه و یا دادگستری تسلیم نماید، تمام مشخصات و ستون های موجود در دادخواست حقوقی باید کامل شود چرا که سهل انگاری در پر کردن مشخصاتی که باید در دادخواست وارد شود موجب رد دادخواست می شود.
حساسیت نگارش و تنظیم دادخواست حقوقی برای شکایت حقوقی به حدی بالاست که ماده دو قانون آیین دادرسی مدنی بیان داشته است که هیچ دادگاهی نمی تواند به دادخواستی رسیدگی نماید مگر اشخاص حقیقی و یا نماینده قانونی فرد و یا وکیل او، چرا که اولین چیزی که برای تعریف وضعیت دعوی به دادگاه داده می شود برای شرح شکایت خواهان، همان دادخواست حقوقی است که فرد خواهان به دادگاه و یا مراجع قضایی مربوطه تقدیم می نماید.
از آنجا که دادخواست حقوقی برای طرح شکایت حقوقی از حساسیتی زیادی برخوردار است بنابراین دانستن مشخصاتی که باید در فرم دادخواست حقوقی وارد شود می تواند کمک کننده باشد، در این دادخواست فرد خواهان شکایت باید مشخصات خود و خوانده (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، و محل اقامت) را به صورت کامل تکمیل نماید و در صورت تنظیم دادخواست توسط وکیل، باید تمام مشخصات شناسایی وکیل نیز همانند خواهان و خوانده در فرم دادخواست وارد شود. علاوه بر این، خواهان طرح شکایت حقوقی باید دلایل و متضمات دادخواست خود را به صورت کامل شرح بدهد.
بعد از ابلاغ رای دادگاه در خصوص شکایت حقوقی طرح شده، طرفین شکایت حقوقی می توانند تا مدت 20 روز اقدام به تجدیدنظر خواهی نمایند. اگر حکم دادگاه غیابی باشد، محکوم علیه حکم غیابی می تواند برای اعتراض به حکم شکایت حقوقی، درخواست واخواهی نماید.
مراحل رسیدگی به شکایت حقوقی طرح شده، به شرح زیر می باشد:
در طرح شکایت حقوقی باید به دو موضوع اهمیت زیادی داد اینکه دعوی حقوقی ذاتی است یا صلاحیت محلی که برای تعاریف آن باید گفت که:
در خصوص این دعوی باید بگوییم که برای دعاوی حقوقی، افراد خواهان می توانند شکایت حقوقی خود را به دادگاه عمومی ببرند. بدین منظور که هر فردی که مدعی دعوی حقوقی باشد باید شکایت حقوقی خود را به این دادگاه عمومی تسلیم نماید مگر در مواردی که قانون و قوانین استثنائاتی در نظر گرفته باشد، به طور مثال در دعاوی که مربوط به خانواده می باشد (مانند مهریه، طلاق و یا نفقه) فرد مدعی باید شکایت حقوقی خود را به دادگاه خانواده تسلیم نماید و یا سایر دعاوی که در صلاحیت مراجع خاص ثبتی می باشند.
برای طرح شکایت حقوقی این نوع دعوی باید بگوییم که طرح دعوی باید در دادگاه محل اقامت خوانده صورت بگیرد، به عنوان مثال اگر فردی در اصفهان باشد و بخواهد بدهی خود را از فردی که ساکن مشهد است بگیرد باید دعوی حقوقی خود را به دادگاه محل اقامت خوانده یعنی مشهد ببرد. البته در این مورد نیز استثنای وجود دارد و این هست که اگر طرح دعوی حقوقی در خصوص مالکیت و یا تصرف عدوانی یک مال غیر منقول باشد شخص خواهان طرح شکایت حقوقی، باید شکایت خود را به دادگاهی ببرد که مال غیر منقول در آن وجود دارد حتی اگر خواهان و خوانده ساکن آن منطقه و یا محلی که ملک در آنجا موجود است، نباشند، برای فهم بهتر مطلب اجازه بدهید یک مثال تعریف نمائیم، فرض کنید که خریدار مال غیر منقول(ملک) ساکن تهران باشد و فروشنده آن ساکن یزد، اما ملکی که خریداری شده است در استان دیگری یعنی قزوین وجود دارد، حال بنا به هر دلایلی ممکن است خریدار و یا فروشنده نسبت به ملک دعوی حقوقی داشته باشند که بخواهند شکایت حقوقی خود را به دادگاه تحویل بدهند این تحویل باید در قزوین صورت بگیرد یعنی دادگاهی که در محل ملک است.
در همه کشورهای جهان، دادگاه ها و یا مراجع قضایی یک هزینه را به عنوان هزینه ی شروع دعوا از خواهان شکایت حقوقی می گیرند که مقدار این هزینه در هر کشور متفاوت می باشد، دریافت این هزینه به این علت است که برای صدور حکم یا قرار، دادگاه نیازمند هزینه های می شود که این پرداخت هزینه در شکایت های حقوقی باید از طرف خواهان صورت بگیرد.
شاید سوال خیلی از افراد این باشد که چرا با وجود اینکه خواهان طرح شکایت حقوقی، می خواهد در خصوص حقی که تضیع شده به دادگاه مراجعه کرده باید علاوه بر این بی عدالتی هزینه دادرسی و سایر هزینه های مربوطه را خواهان پرداخت نماید در پاسخ به این سوال قانون گذار بیان داشته است از آنجایی که شروع یک دعوی حقوقی از طرف دادخواست خواهان می باشد و در ابتدا این شروع دعوی برای دادگاه و قاضی حقیقت و یا درست بودن دعوی معلوم نیست برای همین پرداخت هزینه دادرسی برای دادخواست حقوقی بر عهده ی شخص خواهان می باشد، حال در صورتی که ادعای خواهان در دادگاه به اثبات رسید و او در دعوا پیروز شد میتواند تمام هزینه های پرداختی از جمله هزینه دادرسی را از محکوم علیه مطالبه کند.
آگاهی از قوانین و جوانب طرح شکایت حقوقی می تواند روند طرح شکایت حقوقی را تسریع بخشد و از امکان بروز مشکل در طرح شکایت حقوقی بکاهد. در ادامه به بررسی برخی نکات مهم در خصوص طرح شکایت حقوقی می پردازیم.
حضور یک وکیل با تجربه در زمینه طرح شکایت حقوقی علاوه از بین بردن امکان اشتباه، سرعت روند طرح شکایت حقوقی را نیز افزایش میدهد و کمک بسیاری به شخص مطالبه کننده میکند. وکلای متخصص طرح شکایت حقوقی در دادسان آماده مشاوره و ارائه خدمات هستند.
بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص در طرح شکایت حقوقی دارند.
برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله
را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.
هزینه ی اخذ وکیل برای طرح شکایت حقوقی معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه می باشد.
هزینه مشاوره از وکیل طرح شکایت حقوقی در بازه قیمتی زیر قرار دارد.