هر شخص حقیقی یا حقوقی که دادخواست را به مرجع ذی صلاح تقدیم می کند، دادخواه یا خواهان نام دارد و طرف مقابل دعوی نیز، دادخوانده یا خوانده نام دارد.
خوانده طرف مقابل دعوی و در مقابل دادخواه قرار دارد. خوانده شخص حقیقی یا حقوقی ای می باشد که دادخواه به ضرر او، در دادگاه دعوی حقوقی را اقامه کرده است. به بیان دیگر، طرف دعوی مطرح شده از طرف دادخواه، خوانده نام دارد. نام دیگر خوانده، دادخوانده می باشد.
دادخواست از دو کلمه داد و خواست تشکیل شده است. داد از منظر لغوی، به معنی عدل، قانون و تظلم خواهی می باشد. در اصطلاح حقوقی، دادخواست برگه ی مخصوصی است که فرد شاکی، به طور مکتوب در ان درخواست خود را می نویسد و به موجب دادخواست، دادخواهی می کند. بر اساس اصل سی و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دادخواهی حق مسلم هر فرد است و هر کس می تواند به منظور دادخواهی به دادگاه های صالح رجوع نماید. همه افراد حق دارند اینگونه دادگاه ها را در دسترس داشته باشند و هیچ کس را نمی توان از دادگاهی که به موجب قانون، حق مراجعه به آن را دارد منع کرد.
دادخواست حقوقی ای که توسط دادخواه یا وکیل و نماینده دادخواه به دادگاه تقدیم می شود، باید شرایطی را داشته باشد تا مورد قبول و پذیرش واقع شود. شرایط دادخواست حقوقی به شرح زیر می باشد:
دادخواه یا وکیل و نمیانده قانونی دادخواه باید دادخواست را به زبان فارسی بنویسند. حتی اگر دادخواه دعوی حقوقی، یک شرکت خارجی یا تبعه خارجی باشد، همچنان دادخواست باید به زبان فارسی نوشته شود. اگر دادخواه یا وکیل و نماینده دادخواه، دادخواست حقوقی را به زبان غیر از فارسی بنویسند، دادخواست آن ها رد خواهد شد.
دادخواه یا وکیل و نماینده دادخواه، باید دادخواست خود را در برگه مخصوص خود بنویسند و به دادگاه تقدیم کنند، در غیر اینصورت دادگاه دادخواست حقوقی را رد خواهد کرد.
برگه دادخواست، برگه ای است که دارای ستون بندی می باشد و در آن، اصطلاحات حقوقی به کار رفته است و این برگه را در مراجع حقوقی در اختیار دادخواه قرار می دهند تا دعوی حقوقی خود را در آن تنظیم نماید. برگه دادخواست، پنج ستون خالی دارد که دادخواه یا وکیل و نماینده دادخواه باید آن ها را پر کنند. در ادامه به بررسی قسمت های مختلف برگه دادخواست می پردازیم:
و در ستون اول، دادخواه باید نام و نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت و در صورت داشتن وکیل یا نماینده قانونی، مشخصات وکیل یا نماینده قانونی را در آن ذکر کند.
در صورتی که خوانده شخص حقیقی باشد، دادخواه باید اطلاعات وی از جمله نام و نام خانوادگی، شغل و محل اقامت او را به نحو دقیق در ستون دوم بنویسد، در غیر این صورت، دادخواستی که دادخواه تنظیم کرده است ناقص می باشد و در صورت عدم رفع نقص، دادخواست وی رد خواهد شد. در صورتی که در طول جریان دادرسی، محل اقامت دادخواه یا خوانده تغییر کند، آن ها موظف هستند نشانی محل اقامت جدید خود را به دادگاه اعلام نمایند.
ستون سوم برگه دادخواست، مربوط به وکیل و نماینده دادخواه می باشد. وکیل یا نماینده قانونی دادخواه، فردی است که به نیابت از دادخواه، دعوی حقوقی را اقامه می نماید. اگر دادخواست توسط وکیل و نماینده دادخواه تنظیم شود، باید اصل وکالت نامه وکیل و نماینده قانونی دادخواه به دادخواست پیوست شود.
در ستون چهارم برگه دادخواست، بایستی خواسته ی دادخواه و بهای خواسته نوشته شود. خواسته، تقاضای دادخواه یا وکیل و نماینده دادخواه از دادگاه است و می خواهد خوانده را به آن محکوم نماید. به طور مثال، هر گاه متعهد علیه به تعهدات خویش عمل نکند و متعهد از عدم ایفای متعهد علیه به تعهدات، دچار خسارت شود، می تواند وجه التزام مندرج در قرار داد را به عنوان خواسته ی خویش در دعوای حقوقی مطالبه نماید.
همچنین دادخواه یا وکیل و نماینده دادخواه بایستی در ستون پنجم برگه دادخواست، ادله و مستندات خویش را ذکر کند. در واقع دادخواه یا وکیل و نماینده دادخواه از این ادله استناد می کنند و درخواست رسیدگی به دعوی حقوقی را دارند. به بیان دیگر ادله و مستندات، وسیله اثبات حق است که اصحاب دعوی به دادگاه ارائه می کنند.
به منظور اقامه دعوی حقوقی، وجود قابلیت و توانایی لازم یا به اصطلاح، اهلیت قانونی در شخص دادخواه ضروری می باشد. به بیان دیگر، بر اساس ماده 211 قانون مدنی، دادخواه زمانی اهلیت قانونی برای اقامه دعوی حقوقی را دارد که بالغ و عاقل و رشید باشد و الا محجور خواهد بود.
زمانی که دادخواه از نظر قانون دارای اهلیت نباشد، محجور حساب می شود و برای طرح دعوی حقوقی، نیزا به وکیل و نماینده قانونی دارد. بر اساس ماده 1207 قانون مدنی، افراد زیر محجور می باشند و برای طرح دعوی حقوقی، نیاز به وکیل و نماینده دادخواه دارند:
اگر دادخواست توسط قیم، وکیل یا نماینده قانونی دادخواه تنظیم شود، تقدیم رونوشت سندی که سمت دادخواست دهنده را اثبات نماید، به پیوست دادخواست الزامی است. نماینده قانونی دادخواه محجور، به چند دسته تقسیم می شود. در ادامه به بررسی نماینده های قانونی دادخواه محجور می پردازیم:
بر اساس ماده 1194 قانون مدنی، پدر، جد پدری و نماینده و وکیل منصوب از طرف یکی از آن ها، ولی خاص دادخواه صغیر می باشد. در صورتی که صغیر دارای ولی خاص نباشد، دادگاه حقوقی قیم صغیر را به عنوان نماینده قانونی وی انتخاب می کند. ولی خاص صغیر یا در صورت عدم وجود ولی خاص، قیم صغیر به عنوان نماینده دادخواه، حق اقامه دعوی حقوقی را دارند.
بر اساس ماده 1218 قانون مدنی، دادگاه برای فرد غیر رشید و سفیه، قیم قانونی انتخاب می کند. در صورتی که نیاز باشد دعوای حقوقی از طرف دادخواه سفیه اقامه شود، نماینده قانونی دادخواه که همان قیم او می باشد، وظیفه ی طرح دعوای حقوقی را دارد. سند اثبات کننده سمت قیم فرد سفیه، قیم نامه ای است که وی دارد و قیم قانونی دادخواه برای طرح دعوی حقوقی، بایستی فتوکپی قیم نامه را ضمیمه دادخواست نماید.
بر اساس ماده 1218 قانون مدنی، دادگاه برای فرد مجنون و دیوانه، قیم قانونی انتخاب می کند. در صورتی که نیاز باشد دعوای حقوقی از طرف دادخواه مجنون اقامه شود، نماینده قانونی دادخواه که همان قیم او می باشد، وظیفه ی طرح دعوای حقوقی را دارد. سند اثبات کننده سمت قیم فرد مجنون، قیم نامه ای است که وی دارد و قیم قانونی دادخواه برای طرح دعوی حقوقی، بایستی فتوکپی قیم نامه را ضمیمه دادخواست نماید.
تاجر ورشکسته یا شرکت تجاری ورشکسته می تواند بر اساس قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی، مدیر تصفیه را به عنوان نماینده تاجر و شرکت تجاری ورشکسته انتخاب نماید تا اقامه دعوی حقوقی کند. در صورتی که نماینده قانونی شخص حقوقی، مدیر عامل شرکت باشد، ضمن طرح دعوی حقوقی باید دلیل سمت خود را نیز ضمیمه نماید.
در صورتی که دادخواه، فرد حقوقی باشد؛ نماینده قانونی وی برای اقامه دعوی حقوقی، مدیر عامل یا هیئت مدیره می باشد.
اگر فرد دادخواه، غایب مفقودالثر باشد؛ امین منصوب دادگاه نماینده قانونی دادخواه برای طرح دعوی حقوقی می باشد.
مدیر دفتر دادگاه دارای وظایف مشخص شده ای در قانون می باشد. ماده 49 قانون آیین دادرسی مدنی، چهار وظیفه را برای مدیر دفتر بیان نموده است. وظایف مدیر دفتر دادگاه بر اساس ماده 49، به شرح زیر می باشد:
حضور وکیل با تجربه در زمینه وکیل و نماینده دادخواه علاوه از بین بردن امکان اشتباه، سرعت روند حل دعاوی حقوقی را نیز افزایش میدهد و کمک بسیاری به شخص مطالبه کننده میکند. وکلای متخصص وکیل و نماینده دادخواه در دادسان آماده مشاوره و ارائه خدمات هستند.
بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص در دعاوی حقوقی دارند.
برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله
را در نظر گرفته است. کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.
هزینه ی اخذ وکیل و نماینده دادخواه توسط وکلا تعیین می شود و شما در دادسان با مقایسه رزومه و تجربه آنها می توانید مناسبترین وکیل را با خیالی آسوده انتخاب نمائید.
هزینه ی مشاوره از وکیل و نماینده دادخواه در بازه قیمتی زیر قرار دارد.
20 هزار تومان ------------------- 200 هزار تومان