یکی از مباحث مطرح در اعتراض به آرا دادگاه ها تجدید نظر خواهی از احکام حقوقی است. در این متن سعی شده است که توضیحات مبسوط و کاربردی درباره یکی از شیوه های عادی اعتراض به رای دادگاه ها که اعتراض تجدید نظر یا تجدید نظر خواهی است و همچنین نحوه پیگیری رای دادگاه تجدید نظر با شماره پرونده و مشاهده رای صادر شده دادگاه تجدید نظر، مطرح شود.

تجدید نظر خواهی از احکام به چه معنا است؟

یکی دیگر از شیوه های اعتراض عادی به آرا و احکام صادره از محاکم دادگستری، تجدید نظر خواهی از این احکام است. معنای تجدید نظر خواهی این است که شخصی که نسبت به موضوعی در دادگاه بدوی محکوم شده است، درخواست تجدید نظر و تقاضای بازبینی و قضاوت دوباره به موضوع محکومیت خود را از دادگاه تجدید نظر که در مرکز هر استان واقع است اعلام می نماید و تقاضا می کند که حکم نقض گردد. به بیان دیگر در دادگاه تجدید نظر، رسیدگی و قضاوت پرونده در مرحله بدوی مورد بازبینی و قضاوت دوباره قرار می گیرد. رسیدگی دو مرحله ای به موضوعات قضایی در اکثر نظام های قضایی من جمله در قانون کشور ما به رسمیت شناخته شده تا میزان خطا و تخطی از قانون به کمترین حد ممکن خود برسد.

احکام قابل تجدید نظر چیست؟

مطابق با ماده 330 و 331 قانون آیین دادرسی مدنی، اصل بر این است که احکام و آرا صادره از دادگاه بدوی، قطعی و لازم الاجرا است مگر مورادی که مطابق با قانون ذکر شده است، قابل تجدید نظر شناخته شده اند. احکام و آرا قابل تجدید نظر شامل موراد زیر است:

• در دعاوی مالی که ارزش یا خواسته آن بیش از سه میلیون ریال باشد.
• تمام احکام صادره در دعاوی غیر مالی قابل تجدید نظر است.
• حکم راجع به متفرعات دعوا چنانچه حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدید نظر باشد.
• همچنین قرار های قابل تجدید نظر شامل قرار ابطال دادخواست یا رد دادخواست که از دادگاه صادر شده است. قرار رد دعوا یا عدم استماع دعوا، قرار سقوط دعوا و قرار عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا همگی قابل تجدید نظر است.

با تامل در احکام و قرارهای قابل تجدید نظر، مشخص می گردد که نظر قانون گذار عموما بر این است که تقریبا اکثر احکام و قرار های صادره قابلیت تجدید نظر خواهی داشته باشد. قابل توجه است که احکام مستند به اقرار در دادگاه به شرطی که اقرار راجع به اصل دعوا باشد و نزد قاضی در دادگاه واقع شود یا اقرارنامه رسمی باشد و رای نیز از دادگاه و قاضی واجد صلاحیت صادر شده باشد، قطعی است.

همچنین چنانچه حکم مستند به رای کارشناس که طرفین با توافق این رای کارشناس را قاطع دعوای خود قرار داده باشند و همچنین مواردی که طرفین حق تجدید نظر خواهی خود را ساقط نموده باشند، قطعی بوده و نمی توان درخواست تجدید نظر نمود.

جهات و دلایل تجدید نظر به چه معناست؟

تجدید نظر خواه جهت تجدید نظر از حکمی که علیه او صادر شده، صرف نظر از اینکه اصل موضوع حکم باید قابلیت تجدید نظر را داشته باشد، باید جهات و دلایل تجدید نظر خواهی خود را در دادخواست تجدید نظر و لایحه دفاعیه تجدید نظر خواهی خود قید نماید.

هم اکنون با تشکیل دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ثبت دادخواست تجدید نظر به همراه لایحه دفاعیه و ضمایم آن در این دفاتر انجام می گیرد. جهات تجدید نظر که در قانون آیین دادرسی، شخصی که خواستار تجدید نظر است باید به استناد آن جهت، تجدید نظر خواهی خود را پایه ریزی نماید به استناد ماده 348 آن قانون شامل موراد زیر است :

• ادعا کند که مستندات داددگاه معتبر نیست.
• ادعا کند شهادت شهود فاقد شرایط قانونی است.
• ادعا کند قاضی به دلایل ابرازی بی توجه بوده است.
• ادعا کند قاضی یا دادگاه صادر کننده رای صلاحیت نداشته اند.
• ادعا کند رای با موازین شرعی و یا مقررات قانونی مخالف است.

باید به نکته توجه کرد که با عنایت به این که تجدید نظر خواهی فی الواقع بازبینی و قضاوت دوباره در خصوص موضوع مورد حکم است، اگر با مشاهده رای دادگاه تجدید نظر، جهات نقض رای حتی با وجود عدم استناد تجدید نظر خواهی رای صادره صورت گیرد، به آن توجه شده و رای شایسته قانونی صادر خواهد شد.

مهلت و مدت زمان تجدید نظرخواهی چه قدر است و نحوه تجدید نظر خواهی چگونه است؟

بر مبنای قانون آیین دادرسی مدنی، مدت زمان تجدید نظرخواهی برای اشخاص مقیم ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج دو ماه از تاریخ ابلاغ حکم است. شخصی که نسبت به حکمی درخواست تجدید نظر دارد باید حتما با تدارک دادخواست تجدید نظر خواهی خود و لایحه دفاعیه متضمن دلایل و مدارک تجدید نظر خواهی و جهات آن، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید.

با پرداخت هزینه دادرسی معادل چهار و نیم درصد در دعاوی مالی و در دعاوی غیر مالی از چهارصد هزار تا یک میلیون هشتصد هزار ریال، مطابق با بخشنامه ریاست محترم قوه قضائیه در سال 97، اقدام به ثبت دادخواست تجدید نظر خواهی خود نماید.

متعاقب تجدید نظر خواهی مدیر دفتر دادگاه، یک نسخه از تجدید نظر خواهی معترض را به طرف مقابل یا تجدید نظر خوانده ارسال می کند تا مشارالیه نسبت به پاسخ به اعتراض تجدید نظر خواه، ظرف ده روز اقدام نماید که به این مرحله مرحله تبادل لوایح نیز گفته می شود.

در نهایت پرونده به دادگاه تجدید نظر مرکز استان ارجاع و به یکی از شعب تجدید نظر ارجاع می شود، شعبه مرجوع الیه در صورت نیاز زمان رسیدگی تعیین و طرفین را دعوت می کند در غیر این صورت با لحاظ دفاعیات طرفین، حکم شایسته قانونی صادر خواهد کرد.

برای پیگیری رای دادگاه تجدید نظر با شماره پرونده می توان از طریق سایت عدل ایران اقدام کرد.

مشاهده رای دادگاه تجدید نظر

برای مشاهده رای صادر شده دادگاه تجدید نظر، باید در سامانه ثنا ثبت نام کرد و پس از آن با مراجعه به دفتر الکترونیک قضایی، رمز ورود سامانه را دریافت کرد. بعد از این مرحله می توان به مشاهده رای دادگاه تجدید نظر پرداخت.

آثار تجدید نظر خواهی چیست؟

با تجدید نظر خواهی طرفین نسبت به حکم، اجرای حکم چنانچه در زمان مناسب اجرا گذاشته شده باشد، متوقف خواهد شد. از این اثر به اثر تعلیقی در اجرا حکم یاد می شود. از دیگر اثار تجدید نظر خواهی اثر انتقالی در مرحله تجدید نظر است. همان طور که در مطالب فوق بیان شد که تجدید نظر خواهی به منزله بازبینی و قضاوت دوباره پرونده بوده و تمام مسایل حکمی و موضوعی، از مرحله بدوی به مرحله تجدید نظر منتقل خواهند شد.

لازم به یادآوری است که ادعای جدید در مرحله تجدید نظر قابل پذیرش نیست و دادگاه تجدید نظر صرفا به ادعا های مطرح شده در دادگاه بدوی رسیدگی خواهد کرد. لیکن ارائه دلیل جدید در مرحله تجدید نظر قابل استماع بوده و امکان پذیر است. لذا یکی دیگر از آثار تجدید نظر خواهی این است که امکان طرح ادعای جدید نیست.

شایان ذکر است بر مبنای قانون آیین دادرسی مدنی، استثنائاتی بر اصل عدم طرح ادعای جدید پیش بینی شده که از جمله آن می توان به:

• امکان ورود ثالث و جلب ثالث در مرحله تجدید نظر
• تغییر خواسته عین مال به قیمت آن و بالعکس
• تغییر عنوان خواسته از اجرت المسمی به اجرت المثل و دفاعایاتی چون تهاتر ،صلح ، فسخ ، رد خواسته و امثال آن و … که به جهت گستردگی پرداختن به آن در این مقاله امکان پذیر نیست.

برخی از مواد آمده در قانون در زمینه جهات تجدید نظر

• در ماده ۳۶۴ آمده است: (در مواردی که رای دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت خوانده باشد و خوانده یاوکیل او در هیچ یک از مراحل دادرسی حاضر نبوده و لایحه دفاعیه و یا اعتراضیه ای هم نداده باشند رای دادگاه تجدیدنظر ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ واقعی به محکوم علیه یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر می باشد ، رای صادره قطعی است.)
• در ماده ۳۵۹ آمده است: (رای دادگاه تجدیدنظر نمی تواند مورد استفاده غیر طرفین تجدیدنظر خواهی قرارگیرد ، مگر در مواردی که رای صادره قابل تجزیه و تفکیک نباشد که در این صورت نسبت به اشخاص دیگر هم که مشمول رای بدوی بوده و تجدیدنظرخواهی نکرده اند تسری خواهد داشت.)
• در ماده ۳۵۵ آمده است: (درصورتی که دادگاه تجدیدنظر قرار دادگاه بدوی را در مورد رد یا عدم استماع دعوا به جهت یادشده در قرار ، موجه نداند ولی به جهات قانونی دیگر دعوا را مردود یا غیر قابل استماع تشخیص دهد، در نهایت قرار صادره را تایید خواهد کرد.)
• ماده ۳۵۴ آمده است: (قرار تحقیق و معاینه محل در دادگاه تجدیدنظر توسط رئیس دادگاه یا به دستور اوتوسط یکی از مستشاران شعبه اجرا می شود و چنانچه محل اجرای قرار در شهر دیگر همان استان باشد دادگاه تجدیدنظر می تواند اجرای قرار را از دادگاه محل درخواست نماید و در صورتی که محل اجرای قرار در حوزه قضایی استان دیگر باشد با اعطای نیابت قضایی به دادگاه محل، درخواست اجرای قرار را خواهد نمود.) و به عنوان تبصره این ماده هم آمده است: (در مواردی که مبنای رای دادگاه فقط گواهی گواه یا معاینه محل باشد توسط قاضی صادر کننده رای انجام خواهد شد مگر اینکه گزارش مورد وثوق دادگاه باشد.)

چگونه کار خود را به بهترین وکیل پیگیری رای دادگاه تجدید نظر بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص پیگیری رای دادگاه تجدید نظر دارند.

برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله:

• رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل
• هزینه مشاوره اولیه
• پیشنهاد متنی از چند وکیل متخصص کار خود
• امتیاز سایر کاربران به وکلا

را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.

هزینه ی اخذ وکیل برای حکم پیگیری رای دادگاه تجدید نظر چگونه است؟

هزینه ی اخذ وکیل پیگیری رای دادگاه تجدید نظر معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه می باشد.

هزینه مشاوره از وکیل متخصص پیگیری رای دادگاه تجدید نظر در بازه قیمتی زیر قرار دارد.

20 هزار تومان 200 هزار تومان