با اطمینان می توان گفت که در دنیای متلاطم امروزی، یکی از موضوعاتی که می تواند جوامع بشری را از اختلافات شخصی و جمعی در امان بدارد و از طرفی از مشکلات و رنج زندگی در جوامع پیچیده امروز بکاهد، آشنایی با حقوق متقابل افراد با یکدیگر و قانون است که مهمترین اثر این آشنایی و آگاهی را می توان در پیشگیری از وقوع بسیاری از مشکلات حقوقی دانست، شاید اگر مردم از قوانین و حقوق خود به صورت کامل آگاه بودند، بسیاری از جرائم اتفاق نمی افتاد و امروز شاهد مشکلات کمتری بودیم. در نتیجه در این مقاله سعی دارد به بررسی موضوع شکایت از قضات بپردازد.

یکی از پرسش هایی که ممکن است بعد از مراجعه به دادگستری برای ما به وجود بیاید این است، در صورتی که قاضی در تشخیص موضوع یا صدور رأی دچار اشتباه یا قصور شود، چه کاری باید انجام داد؟ فرض کنید که حقی از شما ضایع شده است؛ برای نمونه، مالی را به شخصی فروخته اید، ولی او بهای آن را نمی پردازد. یا آن که مال خود را جهت نگهداری و امانت به دیگری سپرده اید، ولی او با سهل انگاری آن را تخریب کرده یا نابود کرده است. در همه این موارد جهت احقاق حق خود، شکایت به دادگستری می برید؛ یعنی جایی که قرار است حق شما استیفا شود.

کاملا قابل تصور است که بی عدالتی رخ داده و تضییع حق شما باعث می شود، چه حال بدی به شما دست بدهد حال اگر همین مرجعی که قرار است حق را به صاحب حق برساند با اشتباه یا حتی از روی عمد موجب تضییع مضاعف حق شود، چگونه می توان از این مرجع شکایت کرد؟ فرض کنید قاضی بدون بررسی دقیق مدارک، خریدار را به پرداخت ثمن معامله محکوم نکرده یا از شما در قبال خسارت وارده از جانب شخصی که ملزم به نگهداری از مالتان بوده، حمایت نکند. چگونه باید از قاضی پرونده شکایت کرد؟

خوشبختانه، این امکان وحود دارد و شما می توانید در صورت لزوم از قاضی پرونده خود شکایت کنید. مهمترین قانونی که در این موارد به کمک ما می آید، قانون اساسی کشورمان است. اصل ۱۷۱ این قانون می گوید در صورتی که به دلیل تقصیر یا اشتباه قاضی ضرر مادی یا معنوی به کسی وارد شود، این زیان باید جبران شود. اگر این زیان به دلیل کوتاهی قاضی باشد، خود او مسئول جبران خسارت است و در صورتی که به علت اشتباه او باشد، دولت باید خسارت را جبران کند.

چگونه از قاضی پرونده شکایت کنیم؟

حال پرسش این است که چگونه باید از قاضی پرونده شکایت کرد و برای جبران خسارت ناشی از اشتباه او باید به کجا مراجعه کرد؟ در گام نخست، شاید به نظر برسد که مثل بقیه ی موارد جبران خسارت، دادگاه های حقوقی صلاحیت رسیدگی به این موارد را نیز دارند. یعنی شما دادخواست بدهید و از دادگاه عمومی حقوقی یعنی دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به همه پرونده های حقوقی را دارد مگر در مواردی که قانون، دادگاه دیگری را صالح دانسته باشد، بخواهید که چون یک قاضی در رسیدگی به پرونده شما اشتباه کرده است به این خاطر به شما ضرری وارد شده، آن قاضی را به جبران خسارت شما محکوم کند. این طور نیست. همه ی قضات صلاحیت رسیدگی به اشتباهات یا تقصیرات همکارانشان را ندارند. برای این منظور دادگاه خاصی پیش بینی شده است که به آن دادگاه عالی انتظامی قضات گفته می شود. منظور از وصف انتظامی این است که در این دادگاه به تخلفاتی رسیدگی می گردد که قضات به مناسبت شغلشان مرتکب آن می گردند. در کنار تخلفات قضات، یکی دیگر از مواردی که در صلاحیت دادگاه عالی انتظامی قضات است، رسیدگی به دعاوی است که بر اساس اصل ۱۷۱ قانون اساسی مطرح می شوند.

مطابق با ماده ی ۳۰ قانون نظارت بر رفتار قضات، در صورتی که مدعی هستید به دلیل اشتباه یا تقصیر یک قاضی زیانی به شما وارد شده است، ابتدا باید دادخواستی برای اثبات تقصیر یا اشتباه قاضی به دادگاه عالی انتظامی قضات تقدیم نمایید و بعد چنانچه این دادگاه نسبت به صدور حکم به وجود تقصیر یا اشتباه مورد ادعای شما اقدام کرد، با این حکم مجددا دادخواستی به دادگاه عمومی حقوقی تهران بدهید تا بر مبنای این حکم میزان خسارت را تعیین و حکم به جبران خسارت دهد. باید بدانید چنانچه از نظر دادگاه عالی انتظامی قضات تقصیر یا اشتباه قاضی محرز باشد، دادگاه عمومی باید از این نظر تبعیت کند و صرفا در مورد میزان خسارت امکان اظهارنظر دارد، نه اصل جبران خسارت. حال بسته به این که زیان وارده به خاطر اشتباه قاضی بوده باشد یا تقصیر او، دولت یا خود قاضی مسئول جبران خسارت خواهند بود.

آیا دادگاه عمومی ملزم به تبعیت از رای دادگاه عالی انتظامی قضات است؟

باید بدانید چنانچه دادگاه عالی انتظامی قضات، تقصیر یا اشتباه قاضی را احراز کرده باشد، دادگاه عمومی باید از این نظر تبعیت نماید و صرفاً درباره میزان خسارت امکان اظهار نظر دارد، نه اصل جبران خسارت. حال، بسته به این که زیان وارد شده به دلیل اشتباه قاضی بوده باشد یا تقصیر او، دولت یا خود قاضی مسئول جبران خسارت خواهند بود. به موجب قانونِ نظارت بر رفتار قضات، مصوب هفدهم مهرماه 90 تخلفات ذیل، بخشی از تخلفات قابل پیگیری قضات به حساب می آید:

• قاضی نظر ماهوی پیش از صدور رأی اعلام کند.
• رأی به صورت غیرمستند یا غیرمستدل صادر شود.
• دستور تعیین وقت دادرسی خارج از ترتیب دفتر اوقات بدون علت موجه
• حین انجام وظیفه یا به مناسبت آن خارج از نزاکت رفتار شود.
• از پذیرش مستندات و لوایح طرفین و وکلاء آنان جهت ثبت و ضبط فوری در پرونده خودداری شود.
• مستندات و لوایح طرفین از پرونده خارج شود.
• در انجام وظایف قضائی بی طرف نباشد.
• هرگونه هدیه یا خدمت یا امتیاز غیرمتعارف به اعتبار جایگاه قضائی بپذیرد.
• خلاف شأن قضائی رفتار کند (تبصره ـ رفتار خلاف شأن قضائی عبارت است از انجام هرگونه عملی که درقانون، جرم عمدی شناخته می شود و یا خلاف عرف مسلم قضات است به نحوی که قضات آن را مذموم بدانند.)

در این زمینه چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟

اما باید چند نکته را هم در نظر گرفت. اولین مسأله این است که احراز اشتباه یا تقصیر قاضی از یک طرف و ایجاد رابطه بین این اشتباه و تقصیر و زیان وارده به شما، ضروری است و امر ساده ای هم نیست. یعنی وقتی به دادگاه عالی انتظامی قضات مراجعه و شکایت از قاضی می نمایید، باید بتوانید اثبات نمایید که اولا قاضی مرتکب اشتباه شده است، ثانیا به شما زیانی وارد شده و ثالثا این زیان به دلیل آن اشتباه یا تقصیر به شما وارد شده است؛ به این مورد آخر رابطه سببیت گفته می شود.

نکته ی دیگری که باید به آن توجه شود این است که در هر امر انسانی خطا وجود دارد. در نتیجه باید بدانیم که قضاوت نیز از این مسأله مستثنی نیست و به دلیل ماهیت کار خطاهای بیشتر و مهمتری را نیز به وجود می آورد. مهم این است که این خطاها جبران شوند که قوانین کشور ما این امکان را از طرق قوانین ویژه ای به وجود آورده اند. حال در نظر بیاورید که هر قاضی این ترس را داشته باشد که نکند به خاطر هر خطای کوچکی مجبور شود از حساب خود خسارت را جبران کند. این ترس شاید تا جایی به دقت وی کمک کند، اما از جایی به بعد تنها اثر مخرب خواهد داشت و به دقت قاضی در رسیدگی به پرونده ها کمکی نخواهد کرد. قضاوت از شریف ترین مشاغل جامعه است. قضات باید با تمرکز و اطمینان خاطر به مشکلات مردم رسیدگی کنند. به همین دلیل است که در بعضی نظام های حقوقی، حتی در صورت تقصیر قاضی هم جبران خسارت با دولت خواهد بود. بر اساس اصل ۱۷۱ این قانون، در صورتی که به دلیل تقصیر یا اشتباه قاضی، زیان مادی یا معنوی به کسی وارد شود، این ضرر باید جبران گردد.

ماده 30 قانون نظارت بر رفتار قضات درباره چه موضوعی است؟

مطابق ماده۳۰ قانون نظارت بر رفتار قضات، در صورتی که مدعی هستید به دلیل اشتباه یا تقصیر یک قاضی زیانی به شما وارد شده است، ابتدا باید دادخواستی برای اثبات تقصیر یا اشتباه قاضی به دادگاه عالی انتظامی قضات تقدیم نمایید و بعد، در صورتی که این دادگاه حکم به وجود تقصیر یا اشتباه مورد ادعای شما صادر نماید، با این حکم، مجدداً دادخواستی به دادگاه عمومی حقوقی تهران بدهید تا بر مبنای این حکم، میزان خسارت را تعیین کند و حکم به جبران خسارت دهد.

چگونه کار خود را به بهترین وکیل شکایت از قاضی پرونده بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص شکایت از قاضی پرونده دارند.

برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله:

• رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل
• هزینه مشاوره اولیه
• پیشنهاد متنی از چند وکیل متخصص کار خود
• امتیاز سایر کاربران به وکلا

را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.

هزینه ی اخذ وکیل شکایت از قاضی پرونده چگونه است؟

هزینه ی اخذ وکیل شکایت از قاضی پرونده معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه می باشد.

هزینه مشاوره از وکیل متخصص شکایت از قاضی پرونده در بازه قیمتی زیر قرار دارد.