فرجام خواهی هم مانند دادخواست دادگاه تجدید نظر و یا واخواهی، حق و حقوقی است که قانون گذار برای طرفین دعوی در نظر گرفته، تا اگر در خصوص صدور رای اعتراضی داشته باشند، بتوانند این اعتراض خود را با عناوین گفته شده و خیلی از عناوین مشابه این دعوی، به دادگاه، دادسرا و یا سایر مراجع قضایی تسلیم نمایند.

مفهوم فرجام خواهی

فرجام خواهی دادخواستی است که فرد متقاضی برای رسیدگی دوباره به پرونده کیفری و یا حقوقی خود باید به دادگاه بدوی و یا دیوان عالی کشور بدهد. که در بیشتر موارد مراجعه برای فرجام خواهی در دیوان عالی کشور می باشد، شخصی که دادخواست فرجام خواهی حقوقی را می دهد فرجام خواه و شخص مظنون یا محکوم را فرجام خوانده نامیده اند.

تعریف فرجام خواهی حقوقی

طبق ماده 336 آیین دادرسی مدنی، فرجام خواهی حقوقی عبارت است از «تشخیص هماهنگی و یا نا هماهنگی رای فرجام خواهان با موازین شرعی و مقررات قانونی است» منظور از این عبارت حقوقی این هست که دیوان عالی کشور در خصوص صدور رای مجدد هیچگونه دخالتی را ندارد و این مرجع فقط نسبت به قانونی بودن و غیر قانونی بودن رای نظارت دارد و در صورت مغایرت آن را ابرام و یا نقض می کند، و در صورت نقض رای، آن را برای بررسی مجدد به مراجع پایین تر ارجاع می دهد.

انواع فرجام خواهی عبارت اند از:

فرجام خواهی اصلی

این نوع فرجام خواهی را می توان تا حدودی مخصوص محکوم علیه دانست چرا که در این نوع فرجام خواهی زمانی که در حق محکوم علیه چه جزئی و چه کلی بی حقی شده باشد، شخص محکوم علیه می تواند دادخواست فرجام خواهی حقوقی خود را به دادگاه و یا دیوان عالی کشور تسلیم نماید.

فرجام خواهی تبعی

در این نوع فرجام خواهی، فرجام خوانده می تواند فقط در ضمن پاسخی که به دادخواست فرجام می دهد همراه آن نسبت به جهاتی از حکم که به ضرر او و یا خلاف موازین شرعی باشد تبعاً درخواست رسیدگی فرجامی نماید، در این صورت درخواست فرجام تبعی به طرف (فرجام خواهان) ابلاغ می ‌‌شود. که ظرف مدت بیست روز به طور کتبی پاسخ دهد، هر چند مدت مقرر برای درخواست فرجام نسبت به فرجام خواهان مقتضی شده باشد.

چند نکته در مورد فرجام خواهی:

اگر در دادخواست فرجام خواهی حقوقی مشخصات فرد فرجام خواه معین نشده باشد به گونه ای که هویت فرجام خواه قابل شناسایی نباشد دادخواست فرجام خواهی حقوقی او بلا اثر می شود و در صورت انقضای مهلت فرجام خواهی، دادگاه یا دیوان مربوطه برای رسیدگی به فرجام خواهی دادخواست فرجام خواه را رد می نماید.

مهلت در نظر گرفته شده برای فرجام خواهی حقوقی و کیفری بیست روز در نظر گرفته شده است، که در بیشتر کشورها کار فرجام خواهی بر عهده ی دیوان عالی کشور می باشد و کار دادگاه فرجام، نگریستن به تصمیمات دادگاه‌ های پژوهشی و تعیین سازگاری این تصمیمات با قانون است.

اگر دادخواست فرجام خواهی دارای شرایط قانونی گفته شده نباشد، مدیر دفتر دادگاه نخستین، باید ظرف دو روز این نواقص را به فرجام خواه اطلاع دهد تا رفع نواقص صورت گیرد، مهلت این رفع نواقص تا ده روز بعد از ابلاغ رای می باشد.

هرگاه از رای قابل فرجام در مهلت قانونی فرجام خواهی نشود، و یا دادخواست فرجام خواه به هر علتی رد دادخواست شده باشد و این رای هم قطعی شده باشد، شخص مدعی فرجام خواهی می تواند در صورت داشتن دلایل مبنی بر غیر قانونی بودن رای و یا خلاف شرع بودن آن، دادخواست فرجام خواهی حقوقی خود را از طریق دادستان کل کشور رسیدگی نماید، که این نوع دادخوست فرجام خواهی از طریق دادستان مستلزم پرداخت هزینه دادرسی فرجام می باشد.

رای فرجام خواهی حقوقی مورد استفاده طرفین فرجام خواهی می باشند و جز این نمی تواند باشد مگر در موارد ی که رای فرجام خواهی قابل تجزیه و تفکیک نباشد که در این صورت نسبت به اشخاص دیگر هم که مشمول رای فرجام خواسته بوده و درخواست فرجام نکرده اند تسری (از این عنوان در مورد تجارت و نکاح و نذر استفاده می شود.) خواهد داشت.

دلایل وجود فرجام خواهی

• عدم رعایت قوانین در خصوص تقصیرات متهم و مجازات قانونی که برای او در نظر گرفته شده.
• عدم رعایت اصول دادرسی به حدی که به بی اعتباری دادگاه را برساند.
• تطابق نداشتن مدارک و مستندات پرونده با هم.

طبق آیین دادرسی مدنی احکام زیر قابل فرجام خواهی نیستند:

• در صورتی که مدارک و مستندات احکام مبنی بر اقرار قاطع دعوا در دادگاه باشد، این احکام خاصیت فرجام خواهی خود را از دست می دهند.
• مستندات و نظریه های یک یا چند کارشناس که به قطعی بودن دعوی در دادگاه اقرار می نمایند.
• مستندات و شواهدی که مبنی بر سوگند و قسم برای قاطع بودن دعوی داده می شود، شانس فرجام خواهی حقوقی را برای رای صادر شده از بین می برد.
• وجود احکامی که در آن فرجام خواه و فرجام خوانده حق فرجام خواهی را از خود ساقط کرده باشند.
• احکامی که ضمن یا بعد از رسیدگی به دعاوی اصلی راجع به متفرعات آن صادر می شود، در صورتی که حکم راجع به اصل دعوا قابل رسیدگی فرجامی نباشد.
• وجود مستندات و دستوراتی که به موجب قوانین خاص موجود در آن فرجام خواهی را غیر قابل فرجام می دانند.

عواملی که باعث می شود نقض رای در دیوان عالی اتفاق بیفتد عبارت اند از:

• صلاحیت نداشتن ذاتی دادگاه.
• در صورت ایراد گرفتن به صلاحیت محلی (مرجع رسیدگی وقوع جرم) دادگاه.
• ایراد گرفتن به عدم رعایت اصول دادرسی و حقوقی طرفین دعوی.
• وجود آرای مغایر با هم بدون سبب قانونی.
• در صورت نقض تحقیقات و یا عدم توجه به دلایل و مدافعات طرفین.
• اثبات عدم صحت مدارکی که مبنای رای دادگاه بوده است.

نحوه ی فرجام خواهی از حکم طلاق

طلاق یک نوع حقی است که طبق قوانین اسلامی به مرد داده شده است و تا زمانی که مرد خواهان طلاق نباشد به سختی می توان صیغه ی طلاق بین زوجین جاری کرد، حال اگر دادخواست طلاق از طرف زن باشد این امکان وجود دارد که در صورت رضایت نداشتن طرفین از حکم طلاق، طرفین به دنبال دادخواست فرجام خواهی حقوقی خود از دیوان عالی کشور باشند، اما نکته ی که در این مورد باید دانست این هست که فرجام خواهی به معنای این نیست که با دادن این دادخواست انتظار تغییر و یا تصحیح رای داشته باشیم بلکه فرجام خواهی تنها یک قانون ناظر می باشد مبنی بر اینکه آیا روند رسیدگی به این پرونده طلاق موافق با قوانین و قانون بوده است و یا خلاف شرع آن، که در صورت خلاف شرع بودن دیوان عالی کشور رای را نقض می نماید.

تفاوت فرجام خواهی حقوقی و کیفری با دادگاه تجدید نظر

همانطور که از مطالب این مقاله در مورد فرجام خواهی فهمیدیم در دادخواست فرجام خواهی نمی توان اعلام نمود که حق با کدامین طرفین از پرونده می باشد بلکه هدف از فرجام خواهی این هست که آیا رای که در مراجع قضایی صادر شده است دارای صلاحیت می باشد و یا اینکه این صدور رای مطابق قوانین بوده است، که نظارت آن هم در اکثر موارد بر عهده ی دیوان عالی کشور گذاشته شده، اما دادگاه تجدید نظر زمانی تشکیل می شود که محکوم علیه نسبت به رای صادر شده در دادگاه بدوی اعتراض دارد و برای این اعتراض خود دلایل و مستندات محکمی جمع آوری کرده است که طبق این مدارک بدست آمده امکان تغییر رای در دادگاه تجدید نظر وجود دارد در حالی برای فرجام خواهی این ویژگی ها صدق نمی کند.

تکلیف دیوان در خصوص فرجام خواهی

گفتیم که دیوان عالی کشور هیچگونه دخالتی را در صدور رای ندارد فقط باید نسبت به قانونی بودن رای و غیر قانونی بودن آن، نظارت جامع و کاملی داشته باشد. لذا در این خصوص ممکن است تکلیف به سه صورت تعیین شود:

• اگر نقض رای به علت کمبود و یا نقض در تحقیقات باشد، دیوان پرونده را به دادگاه صادر کننده ی رای، مجددا ارسال می نماید تا در خصوص بررسی مجدد اقدامات لازم صورت گیرد.
• اما اگر نقض رای به علت عدم صلاحیت دادگاه صادر کننده ی رای باشد، دیوان پرونده را به دادگاهی که خود صلاح بداند ارسال می نماید.
• و در آخر در صورت مغایر بودن دو رای در خصوص یک موضوع رای موخر توسط دیوان نقض و بلااثر اعلام می شود.

نقش وکیل در فرجام خواهی حقوقی

برای دادخواست فرجام خواهی حقوقی داشتن وکیل می تواند مزیت های فراوانی برای طرفین دعوی باشد چرا که یک وکیل فرجام خواهی باید جهات فرجام خواهی، و مواردی که باعث نقض فرجام خواهی می شود را بداند زیرا همانطور که گفتیم این نوع دعاوی بیشتر به دیوان عالی کشور داده می شود و دیوان عالی یک مرجعی است بزرگ که عموما شکایت های که به آن جا برده می شود به صورت غیر حضوری است، برای همین انتخاب یک وکیل فرجام خواهی حقوقی که تجربه کافی در دیوان عالی کشور را دارا باشد می تواند اتفاق خوبی برای افراد متقاضی فرجام باشد.

چگونه کار خود را به بهترین وکیل فرجام خواهی حقوقی بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که در فرجام خواهی حقوقی تخصص داشته باشند.

برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله

• رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل
• هزینه مشاوره اولیه
• پیشنهاد متنی از چند وکیل متخصص کار خود
• امتیاز سایر کاربران به وکلا

را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.

هزینه ی اخذ وکیل برای فرجام خواهی حقوقی چگونه است؟

هزینه ی اخذ وکیل برای فرجام خواهی حقوقی معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه می باشد.

هزینه مشاوره از وکیل متخصص فرجام خواهی حقوقی در بازه قیمتی زیر قرار دارد.