پزشک کیست؟

تعریف پزشک شامل شخصی می شود که با روش های مختلف از جمله صحبت کردن، تجویز دارو و مطالعه، بیماری را تشخیص دهد و سلامت بیمار را به وی برگرداند. شخص برای پزشک تلقی شدن باید تحصیلات آکادمیک داشته باشد.

ماهيت حقوقي رابطه پزشك و بيمار

در تحليل حقوقي رابطه میان پزشک و بیمار، از مجموعه حقوق و تعهدات پزشک و بیمار صحبت مي شود و حتي در شناخت سبب حقوقي ايجاد رابطه بین پزشک و بیمار، اين حقوق و تعهدات با حقوق و تعهدات ناشي از سبب مشابه مقايسه می شود و سبب ايجاد آن تشخيص داده مي شود. آنچه از نوشته هاي حقوقي استفاده مي شود اين است كه رابطه پزشك و بيمار يك رابطه دو سويه مبتني بر حقوق و تعهداتي است كه تعهد اصلي پزشك، ارائه خدمات و انجام اقدامات لازم جهت درمان بيمار است كه بيش از اينكه از محتواي اين تعهد كلي و اجزاي آن صحبت شود، از نوع آن و نحوه گنجاندن آن در يكي از اصلي ترين تقسيمات تعهد، يعني تعهد به وسيله و نتيجه سخن رفته است. از سوي ديگر تعهد اصلي بيمار پرداخت اجرت درمان، يعني عوض است. از تعهدات ديگري نيز مي توان سخن گفت مانند تعهد به دادن اطلاعات به پزشک توسط بیمار. رابطه پزشك و بيمار يك رابطه عهدي است و سبب ايجاد اين تعهدات نيز اگر قراردادي در ميان باشد، قراردادي والا قانوني خواهد بود. بديهي است اگر بيمار محجور باشد و به نماينده قانوني او دسترسي نباشد، يا بيمار در حالت اورژانس بدون اينكه اراده اي در تن دادن به درمان داشته، تحت معالجه قرار گرفته باشد، تعهدات پزشك قانوني است و در صورت مراجعه خود بيمار و با رعايت شرايط اساسي قرارداد، تعهدات پزشك، قراردادي خواهد بود.

مسئولیت پزشک به چه معناست؟

مسئولیت پزشک به این معنا می باشد که پزشک، ضمانت به انجام کاری می دهد و از منظر حقوقی، مسئولیت پزشک باعث می شود که پزشک در صورت انجام یا ترک عمل خاصی شرایط شکایت از پزشک توسط بیمار را فراهم نماید. پزشک در قبال بیمار خود، مسئولیت دارد. اشتباه های پزشک، چه از نوع قصور یا تقصیر، با حقوق بیمار ارتباط وسیعی دارد و در صورتی که پزشک، مسئولیت های خود را انجام ندهد، بیمار می تواند اقدام به شکایت از پزشک نماید. میان پزشک و بیمار، رابطه ای حقوقی وجود دارد. بر اساس رابطه حقوقی بین پزشک و بیمار، پزشک باید در روند معالجه بیمار خود، تمام توانایی و استعداد خود را به کار گیرد و در چارچوب قانون عمل نماید. در شرایطی، پزشک به تعهدات و مسئولیت های خویش عمل نمی کند و نتیجه ای متفاوت با نتیجه معمول از جانب پزشک اتفاق می افتد. در این موارد، مسائل خطای پزشک، تخلف پزشک، قصور پزشک یا تقصیر پزشک مطرح می گردد. بیمار از پزشک، انتظار دارد که دقت و مهارت داشته باشد.

مسئولیت های پزشک در قبال بیمار چیست؟

در ادامه به بررسی سه مسئولیت پزشک در برابر بیمار می پردازیم. اگر پزشک مسئولیت های خود را در برابر بیمار رعایت نکند، بیمار میتواند شکایت از پزشک را در دستور کار خود قرار دهد.

مسئولیت قراردادی پزشک

رابطه بین پزشک و بیمار بر مبنای قرارداد درمان می باشد. اگر پزشک به تعهدات و شروط درج شده در قرارداد درمان، پایبند نباشد؛ بیمار می تواند پزشک را به اجرام مفاد قرارداد ملزم نماید. اگر پزشک، مسئولیت قرار دادی خود را رعایت نکند، بیمار می تواند شکایت از پزشک را پیگیری کند.

مسئولیت قانونی پزشک

منظور از مسئولیت قانونی پزشک، مسئولیت مرتکب جرمی از جرایم مطرح در قانون است که پزشک مسئول به مجازات مقرر در قانون محکوم خواهد شد. مسئولیت قانونی پزشک به نام مسئولیت مدنی پزشک یاد می شود. بر اساس ماده 319 قانون مجازات اسلامی، هرگاه پزشک، گرچه حاذق و متخصص باشد در معالجه هایی که شخصا انجام می دهد یا دستور آن را صادر می کند؛ هر چند با اذن مریض یا ولی او باشد، باعث تلف جان یا نقص عضو یا خسارت مالی شود ضامن است. در صورت رعایت نشدن مسئولیت قانونی پزشک، مساله ی شکایت از پزشک پیش خواهد آمد. بر اساس ماده 495 قانون مجازات اسلامی، هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام میدهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد، ضامن دیه است مگر آنکه عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا این که قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیری هم نشود و چنانچه أخذ برائت از مریض به دلیل نابالغ یا مجنون بودن او، معتبر نباشد و یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد، برائت از ولی مریض تحصیل می‌شود.

• تبصره 1: در صورت عدم قصور یا تقصیر پزشک در علم و عمل برای وی ضمان وجود ندارد هرچند برائت أخذ نکرده باشد.
• تبصره 2: ولیّ بیمار اعم از ولی خاص است مانند پدر و ولی عام که مقام رهبری است. در موارد فقدان یا عدم دسترسی به ولی خاص، رئیس قوه قضائیه با استیذان از مقام رهبری و تفویض اختیار به دادستانهای مربوطه به اعطای برائت به طبیب اقدام مینماید.

مسئولیت صنفی پزشک

پزشک مانند سایر مشاغل دارای هویت صنفی است. برای حمایت و حفظ هویت پزشک، سازمان نظام پزشکی ایجاد شده است. در آیین نامه های مربوط به نظام پزشکی، کلیه ضوابط و الزامات مربوط به صنف پزشکان مانند شرایط اشتغال به پزشکی در ایران و یا تعرفه های پزشکان به تفصیل مشخص شده است. نادیده گرفتن این ضوابط نیز مسئولیت صنفی پزشک را به دنبال خواهد داشت. رعایت نشدن مسئولیت صنفی توسط پزشک، شکایت از پزشک توسط بیمار مطرح می گردد.

تقصیر پزشک چیست؟

تقصیر در لغت، خودداری از انجام دادن کاری می باشد که فرد باید آن را انجام می داده و توانایی انجام آن عمل را دارد. تقصیر پزشک در اصطلاح حقوقی، ترک عملی که پزشک به انجام آن ملزم شده است یا انجام عملی که پزشک از ارتکاب آن منع شده است، می باشد. در حقوقی مدنی، ضمانت اجرای تقصیر پزشک، جبران خسارت می باشد و بیمار برای جبران خسارت می تواند شکایت از پزشک را در دستور کار خود قرار دهد. برای تشخیص تقصیر پزشک، باید عملی که در اثر آن به بیمار خسارت وارد شده است را با عمل پزشک محتاط مقایسه کرد، اگر پزشک در حین انجام کار، احتیاط لازم را رعایت نکرده باشد؛ مسئول می باشد. بنابراین بیمار برای شکایت از پزشک، باید ثابت کند که پزشک در حین معالجات خود، تقصیر نموده است. در تقصیر پزشک، نتیجه ای که پیش می آید از طرف پزشک از روی عمد نیست، ولی چون نتیجه را پیش بینی نکرده است، خطاکار است و بیمار می تواند شکایت از پزشک را پیگیری کند. شرط اساسی برای شکایت از پزشک، احراز رابطه علیت میان جراحتی از از پزشک وارد شده و خطای پزشک است. مصادیق تقصیر پزشک که می تواند منجر به شکایت از پزشک شود، عبارت اند از:

بی‌احتیاطی پزشک

یکی از مصادیق تقصیر پزشک که می تواند منجر به شکایت از پزشک شود، بی احتیاطی است. بی احتیاطی پزشک عبارت است از اینکه پزشک بدون توجه به نتایج معالجات خود، اقدام به معالجه کند که منتهی به قتل یا صدمات بدنی برای بیمار شود. ضابطه تشخیص بی احتیاطی پزشک، عرف است. بی احتیاطی پزشک می تواند منجر به شکایت از پزشک توسط بیمار شود.

بی‌مبالاتی پزشک

بی‌مبالاتی در لغت به معنای اهمال، غفلت، بی‌تدبیری، بی‌فکر و اندیشه بودن و بی‌توجهی است. بی مبالاتی پزشک می تواند منجر به شکایت از پزشک شود. بی مبالاتی پزشک عبارت است از این که پزشک، پیش بینی احتمال وجود ضرر به بیمار را می کند، ولی در عین حال پزشک، احتیاط نمی کند. بی مبالاتی پزشک، به صورت ترک فعل یا خودداری از انجام عملی است که انجام آن برای بیمار، شرط احتیاط است. اگر پزشک دچار بی مبالاتی شود، مساله ی شکایت از پزشک مطرح می گردد.

عدم مهارت پزشک

یکی دیگر از انواع خطاها که می تواند منجر به شکایت از پزشک شود، عدم مهارت پزشک می باشد. عدم مهارت پزشک به دو صورت مادی یا معنوی می باشد. عدم مهارت مادی پزشک، نداشتن ورزیدگی و تمرین کافی برای انجام معاجلات می باشد، عدم مهارت معنوی به این معنی است که پزشک آگاهی مطلق یا نسبی نسبت به شغل پزشکی نداشته باشد. در صورتی که پزشک، مهارت کافی نداشته باشد، بیمار می تواند شکایت از پزشک را پیگیری کند.

عدم رعایت قوانین توسط پزشک

عدم رعایت قوانین توسط پزشک، می تواند منجر به شکایت از پزشک شود. پزشک با رعایت نکردن قوانین و مقررات سازمان نظام پزشکی، می تواند زمینه ی شکایت بیمار از پزشک را فراهم نماید.

اثبات تقصیر پزشک به عهده چه کسی است؟

با توجه به صدر ماده 495 پزشک ضامن است، مگر در موارد پیش‌بینی شده در ماده از جمله اخذ برائت و... پس اصل کلی، ضامن بودن پزشک است. حال اگر پزشک برای عدم ضمانت خود به عدم تقصیر استناد ‌نماید، باید عدم تقصیر خود را اثبات کند.

قصور پزشک چیست؟

قصور پزشک در برابر تقصیر پزشک قرار دارد. در شرایطی که پزشک، دو عامل دقت یا مهارت را نداشته باشد و عوامل مسبب دیگری نیز وجود داشته باشد، بروز مشکلات و حوادث برای بیمار ممکن می گردد. به این گونه اتفاقات خطا یا قصور پزشک گفته می شود، زیرا پزشک از روی عمد این کار را نمی کند. قصور پزشک عبارت است از، قصور از جانب پزشک، یا انجام عمل اشتباه در برنامه‌ریزی یا اجرا که به طور بالفعل یا بالقوه باعث یک نتیجه ناخواسته می‌شود. این تعریف درباره ی علت خطا می باشد. سازمان نظام‌پزشکی در زمینه برخورد با قصور پزشکی، یک تشکیلات دادرسی دارد. برای بررسی این موضوع، کارشناسانی تعیین می‌شوند و در صورت صحت اثبات شاکی مبنی بر رخ دادن قصوری از سوی یک پزشک یا پرستار، در صدد جبران این مساله برمی‌آیند. برخی از نمونه های قصور پزشک عبارت است از:

• ترک قانون الزامی، بدون این که پزشک اهمال کرده باشد. اگر کسی که تازه تبعیت کشوری را پذیرفته، امر قانونی را ترک یا نهی قانونی را مرتکب شود، این جهل از روی قصور است و نه تقصیر.
• اگر پزشک، قبل از معالجه، از بیمار برائت بگیرد، باز هم باید موازین پزشکی را رعایت نماید. زیرا اولا، پزشک به بهانه رضایت و تحصیل برائت بدون رعایت موازین لازم، اقدام به معالجه ننماید؛ دوما عدم رعایت موازین علمی و فنی، تقصیر است و شرط برائت، پزشک را از نتایج مسئولیت ناشی از تقصیر معاف نمی‌نماید.
• در معالجاتی که پزشک دستور انجام آن را به مریض و پرستار صادر می‌کند نیز در صورت تخلف یا صدمه بدنی، پزشک ضامن است.
• در مواردی که پرستار یا مریض بداند که دستور پزشک اشتباه است و با وجود این به دستور او عمل کند و موجب تلف یا صدمه گردد پزشک ضامن نیست؛ زیرا وقتی مریض با وجود علم به اشتباه بودن دستور پزشک به آن عمل می‌کند طبق قاعده اقدام، خودش به ضرر خودش عمل نموده است و در مورد پرستار نیز، اقدام او رابطه سببیت را قطع می‌کند، یعنی در این موارد تلف یا نقص عضو مستند به فعل پزشک نیست بلکه مستند به خود مریض یا پرستار است.

برائت‌نامه چیست؟

اگر پزشک، بیمار یا ولی او را قبل از فرایند درمانی، از پیامد ها و خطرات احتمالی آگاه کند، برائت نامه می باشد. موضوع برائت باید دقیقاً معین و مشخص شده باشد و شخص بیمار یا ولی او به طور واضح و شفاف بداند که چه خطراتی مترتب بر معالجه بوده و با علم و آگاهی برائت‌نامه را امضا و صادر کند. بر اساس ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، پزشک در دو حالت ضامن نیست:

• نخست در جایی که عمل وی بر اساس مقررات و موازین پزشکی و اصول فنی رشته خود باشد .
• دوم در زمانی که قبل از معالجه، برائت‌نامه گرفته و مرتکب قصور و تقصیر هم نشده باشد.

نقش وکیل شکایت از پزشک چیست؟

با توجه به پیچیده بودن پرونده های پزشکی حضور یک وکیل با تجربه در زمینه شکایت از پزشک علاوه از بین بردن امکان اشتباه، سرعت روند شکایت از پزشک را نیز افزایش می‌دهد و کمک بسیاری به شخص مطالبه کننده می‌کند. وکلای متخصص شکایت از پزشک در دادسان آماده مشاوره و ارائه خدمات هستند.

چگونه کار خود را به بهترین وکیل شکایت از پزشک بسپاریم؟

بهترین وکلا برای شما کسانی هستند که تخصص در شکایت از پزشک دارند.

برای انتخاب بهترین وکیل برای شما، دادسان شرایطی از جمله

• رزومه و قیمت پیشنهادی از چند وکیل
• هزینه مشاوره اولیه
• پیشنهاد متنی از چند وکیل متخصص کار خود
• امتیاز سایر کاربران به وکلا

را در نظر گرفته است و کافی است درخواست خود را ثبت فرموده تا موارد فوق را از چند وکیل دریافت بفرمائید.

هزینه ی اخذ وکیل برای شکایت از پزشک چگونه است؟

هزینه ی اخذ وکیل برای شکایت از پزشک معمولا درصدی از مبلغ مورد مطالبه می باشد.

هزینه ی مشاوره از وکیل شکایت از پزشک چگونه است؟

هزینه مشاوره از وکیل شکایت از پزشک در بازه قیمتی زیر قرار دارد.

20 هزار تومان 200 هزار تومان